Inheems museum moeten wijken voor WK voetbal

“Het is alsof een deel van onszelf gedood wordt, alsof we een stukje verliezen, want deze plaats herinnert aan onze voorouders, aan hun strijd”, zegt Garapira Pataxó van het Pataxó-volk.

De deelstaatregering besliste om het gebouw Museum van de Indiaan te slopen, dat zich vlak bij het wereldberoemde Maracana-voetbalstadion bevindt. Met het oog op het wereldkampioenschap voetbal, dat in 2014 in Brazilië plaatsvindt, vinden rond het stadion grote infrastructuurwerken plaats om de circulatie te verbeteren.

Cultureel verzet

Het anderhalve eeuw oude gebouw is de plaats waar het museum in 1953 ontstond, onder impuls van de belangrijke antropoloog Darcy Ribeiro (1922-1997). Het werd de enige Braziliaanse instelling die helemaal aan inheemse culturen gewijd is.

In 1978 verhuisde het museum naar het zuiden van de stad. Het gebouw raakte in verval maar in 2006 nam een twintigtal inheemse Brazilianen van verschillende volken het terrein in, als “symbool van cultureel verzet”, zegt Doitiró Tukano, leider van Tukano-volk in het Amazonegebied. Rond het voormalige museum bouwden ze huizen van leem. Zo ontstond midden in de stad een inheems dorp.

“We zijn hier om te tonen wat er anders is in onze cultuur, wat niet gekopieerd is maar van ons”, zegt Tukano. “Vandaag telt Brazilië volgens het Braziliaans Instituut voor de Statistieken 305 inheemse groepen met 186 verschillende talen. Dat willen we tonen. Dat is ons verzet.”

Sport als excuus

Sergio Cabral, de gouverneur van Rio de Janeiro, zegt dat het gebouw weg moet omdat de internationale voetbalbond FIFA dat eist. De FIFA zelf ontkent dat.

“Vaak gebruikt men sport als excuus om mensen weg te jagen uit zones met een grote vastgoedwaarde”, zegt Renato Cosentino, woordvoerder van het Volkscomité voor het Wereldkampioenschap 2014 en de Olympische Spelen 2016.

Volgens Cosentino werden in heel het land 170.000 mensen uit hun huizen gezet voor het WK en de Spelen, waarvan 30.000 in Rio. Naast het Maracana-stadion zijn ook twee favela’s (armenwijken) ontruimd, een “symbool van hoe men overal in Brazilië de rechten schendt”, aldus Cosentino.

Doitiró Tukano is niet “tegen de vreugde van de Braziliaanse bevolking” maar “het is triest om te zien hoe een eind komt aan onze droom.”

De groep indianen is van plan zich te verzetten tegen de afbraak van het gebouw.