Inheemse Peruanen krijgen eindelijk wettelijke bescherming

Het nieuwe instrument komt er op een moment dat het aantal privé-investeringen in gebieden van inheemse volken snel stijgt. Meer dan 70 procent van het Amazonegebied is in concessie gegeven voor olieprojecten, in de Andesregio’s worden steeds meer mijnlicenties toegekend.

Daardoor ontstonden al meerdere grote conflicten. In juni vorig jaar kwamen 33 mensen om bij botsingen tussen indianen en de politie bij de noordelijke stad Bagua. Enkele duizenden indianen hadden de weg naar Bagua wekenlang geblokkeerd als protest tegen de decreten waarmee de regering inheemse gebieden wilde openstellen voor investeringen in de oliewinning, mijn- en landbouw en houtkap.

Hervormd en versterkt

Als onderdeel van het akkoord dat de regering en de Amazonegemeenschappen vorig jaar sloten, werd de wet ingediend die vorige week werd goedgekeurd. Peru had in 1994 al Conventie 169 van de Internationale Arbeidsorganisatie geratificeerd. Wie dat doet, verbindt zich ertoe inheemse volken te beschermen en raadplegen. Maar het Peruaanse parlement had dat al die jaren nooit in een wet omgezet.

Nu is die wet er dus. Zodra hij in voege treedt, moet de overheid elk wetgevend of administratief initiatief, elk project, plan of programma dat rechtstreekse gevolgen heeft voor de inheemse inwoners, met hen overleggen.

De overheidsinstantie die de raadplegingen moet organiseren, is het Nationaal Instituut voor Andes-, Amazone- en Afro-Peruaanse Volken (Indepa). Volgens Iván Lanegra, van de ombudsdienst voor inheemse volken, moet dat instituut eerst hervormd en versterkt worden. Ook het ministerie van Energie en Mijnbouw zal haar werking moeten bijsturen omdat veel investeringsprojecten in die sector zich op inheems gebied richten, zegt Lanegra.

Veel te doen

Indepa-voorzitter Mayta Cápac Alatrista geeft toe dat de vijf regionale kantoren die het instituut sinds december heeft, onvoldoende zijn om te wet te kunnen toepassen. Ook het huidige budget, 2,8 miljoen euro, volstaat niet. “Er valt nog veel te doen.”

De ngo Red Muqui vraagt dat de raadpleging van inheemse volken aan enkele voorwaarden voldoen: ze moet gebeuren voordat de overheid een beslissing neemt over het toekomstige gebruik van inheemse gebieden, de consultatie moet vrij en vrijwillig verlopen, zonder druk of machtsmisbruik, en alle betrokkenen moeten toegang krijgen tot alle informatie.

Peru telt 28,7 miljoen inwoners. Een derde is inheems. Er zijn 7515 erkende inheemse en boerengemeenschappen, 6067 in de Andes, 1448 in het Amazonegebied.