Inheemse volkeren willen af van stereotypering

Sinds 1995 al vieren de Verenigde Naties op 9 augustus de internationale dag van de inheemse volkeren. Tijdens een conferentie vandaag in New York wordt gepleit voor een betere communicatie over de identiteit en rechten van de inheemse culturen. Als de stereotypen verdwijnen, groeit de kans om politieke en sociale agenda’s mee te bepalen.

Exotisme in 4D

“De enige manier waarop we in het nieuws komen, is met één van de 4 D’s: dansen en drummen, dronken of dood zijn,” zo vertelde een oude Ojibweg aan Duncan McCue, journalist van de Canadese radio CBC. De Ojibweg zijn de grootste inheemse bevolkingsgroep in Canada en McCue is één van hen. “Inheemse volkeren worden fout voorgesteld in het nieuws. We zien hen altijd als slachtoffer, als strijder of als protestvoerder,” zegt McCue.

Om de berichtgeving te verbeteren, heeft McCue die ook docent journalistiek is, de internetsite www.riic.ca opgericht. De site ‘Reporting in Indigenous Communities’ is vrij toegankelijk, maar richt zich in de eerste plaats tot journalisten. Als zij de belangen van de inheemse volkeren correct weergeven, dan zal de stereotypering geleidelijk aan verdwijnen, aldus McCue.

Een typisch voorbeeld van hoe de media sensatie zoeken, is het verhaal vorig jaar van “een nieuwe stam” in het Amazonewoud. Sheila Aikman, Brits expert in interculturaliteit en inheemse bewegingen, merkt op dat “de media vooral focusten op al wat stereotypisch is. Het ging om mensen die naakt liepen, beschilderd waren en pijlen afschoten naar het vliegtuigje van waaruit ze gefilmd werden.” Het exotische domineerde en de beelden gingen de wereld rond.

Een eigen stem

“Ik roep alle VN-lidstaten en de media op om de inheemse volkeren de kans te geven om hun eigen meningen en prioriteiten kenbaar te maken,” zo pleit VN secretaris-generaal Ban Ki-moon in zijn boodschap vandaag. “Laat ons gebruik maken van de media — inheems of niet-inheems en vooral ook onder hun nieuwe vormen – om bruggen te bouwen en een ware interculturele wereld te creëren. Een wereld waarin culturen naast elkaar bestaan én elkaar waarderen.”
 
Voor McCue gaat het niet alleen om wàt de media brengt, maar ook om wié er werkt. “In Canada is de situatie al verbeterd. Er zijn nu meer journalisten uit inheemse culturen dan toen ikzelf veertien jaar geleden begon. Maar we zijn nog altijd ondervertegenwoordigd. Ook de journalistenscholen bieden niet de juiste stimulansen voor jongeren uit de inheemse bevolkingsgroepen.”

Sinds 1999 is er met Aboriginals Peoples Television Network (www.aptn.ca) een televisiestation waar inheemse volkeren hun eigen programma’s maken. “Het gaat er uiteindelijk om dat we onze voorouders en wat we van hen leerden, in ere kunnen houden,” aldus McCue. “De media vormen een krachtig instrument in de strijd voor ons recht op zelfbeschikking.”