Internationale goedkeuring voor initiatief van Genève

Het vredesplan kwam er op initiatief van een Geneefse filosofieprofessor, Alexis Keller, en werd onderhandeld door een Palestijnse en een Israëlische ex-minister, Yasser Abed Rabo en Yossi Beilin. Het is gebaseerd op een plan dat de voormalige Amerikaanse premier Bill Clinton in 2000 presenteerde aan de Palestijnse leider Yasser Arafat en de toenmalige Israëlische premier Ehud Barak. Het heeft de steun van de Verenigde Naties, de Europese Unie, drie Nobelprijswinnaars voor de vrede en een hele reeks ex-staatshoofden. Zelfs Colin Powell, de VS-minister van buitenlandse zaken, liet zich positief over het plan uit.

Het probleem met dit plan is dat het geen officiële status heeft, zegt politoloog Ali Jirbawi van de Bir Zeit Universiteit nabij Ramallah. Jirbawi kan zich vinden in de grote lijnen van de overeenkomst, maar denkt dat de Palestijnse onderhandelaars hun positie hebben verzwakt door virtuele toegevingen te doen. Telkens wanneer de Palestijnen een toegeving doen en de Israëli’s het akkoord niet uitvoeren, wordt die concessie als verworven beschouwd in de volgende onderhandelingsronde.

Het compromis aan de basis van het akkoord van Genève is de Palestijnse toegeving om af te zien van het recht op terugkeer van Palestijnse vluchtelingen naar Israël, in ruil voor de ontruiming van de meeste joodse nederzettingen in de bezette gebieden. Jeruzalem wordt de verdeelde hoofdstad van zowel Israël als de Palestijnse staat. Israël krijgt de joodse wijk en de klaagmuur, de Palestijnen de tempelberg.

De Palestijnse sterke man Yasser Arafat heeft zich positief uitgelaten over het plan, maar benadrukt dat het niet de officiële houding van zijn regering weerspiegelt. Arafat stuurde niettemin de chef van zijn nationale veiligheidsraad, Jibril Rajoub, naar Genève. Radicale Palestijnen van Hamas en Jihad kwamen op straat om tegen het plan te betogen. In de omgeving van het huis van Rabbo in Ramallah werden schoten afgevuurd. De Palestijnse onderhandelaars werden verraders genoemd omdat ze het recht op terugkeer tijdens de onderhandelingen zouden hebben versjacherd.

Ook de Israëlische regering van premier Ariël Sharon noemde de onderhandelaars landverraders. Voor de meeste Israëli’s gaan de territoriale toegevingen te ver en zijn de garanties voor de niet-terugkeer van Palestijnse vluchtelingen onvoldoende. Bovendien zien veel mensen in het akkoord een heruitgave van het Oslo-akkoord, dat de huidige golf van geweld niet heeft kunnen voorkomen.

Dit is niet hetzelfde als de Oslo-akkoorden, zegt professor Paul Hirschfeld, die tien jaar geleden bij de vredesgesprekken betrokken was. Voor 1993 durfde niemand over een oplossing met twee staten spreken. Nu spreekt iedereen erover, zelfs Sharon. Dat is de verdienste van Oslo geweest.

Zijn Palestijnse collega Jirbawi is sceptisch over de Palestijnse staat die Sharon voor ogen staat. Hij vreest dat Israël de veiligheidsmuur rond de Palestijnse gebieden zo snel mogelijk wil klaarkrijgen om de bevolking op 40 procent van de bezette gebieden op te sluiten. Dat ministaatje wordt dan Sharons Palestijnse staat, waarom niet meteen een Palestijns keizerrijk ?, zegt Jirbawi.

In de Verenigde Staten brengt het initiatief van Genève niet veel teweeg. VS-diplomaten proberen de Israëlische premier Ariël Sharon en zijn nieuwe Palestijnse evenknie Ahmed Qurei opnieuw rond de tafel te krijgen. Voor pro-Israëlische scherpslijpers in de Amerikaanse pers is de tekst van Genève niet verteerbaar. Een zelfmoordbriefje voor Israël, zo schreef columnist Charles Krauthammer in de Washington Post.

Ferry Biedermann en Jim Lobe

xml=7

Ref: mm ip