Internationale investeringen pas in 2011 weer op peil (Unctad)

Wereldwijd bedroegen de directe internationale investeringen vorig jaar 1697 miljard dollar, een achteruitgang met 14 procent tegenover 2007, zegt de VN-conferentie over Handel en Ontwikkeling (Unctad) in haar vandaag (17 september) gepubliceerde World Investment Report 2009. Voor dit jaar verwacht de organisatie een cijfer van minder dan 1,2 miljard dollar. Volgend jaar zou het totaal voorzichtig toenemen tot 1,4 miljard dollar, om pas in 2011 weer het niveau van 2008 te halen.

De oorzaken van de algemene terugval in de internationale investeringen in 2009 zijn duidelijk: door de crisis maken bedrijven minder winst en kunnen ze ook moeilijker aan geld komen. Met de vraag naar goederen en diensten neemt ook de noodzaak voor bedrijven af om uit te breiden, en de koersen van de aandelen die worden gebruikt om overnames te financieren, daalden fors. Vanaf 2008 is er al een duidelijke afname in het aantal en de waarde van de grensoverschrijdende fusies en overnames, en die zet zich dit jaar door. Ook megadeals worden zeldzamer.

Volgens het rapport treffen de meeste landen nog altijd veel meer maatregelen die buitenlandse investeringen aanmoedigen dan maatregelen die er een rem op zetten. Toch nemen vormen van verdoken protectionisme geleidelijk toe.

Groeilanden in de lift

De VS bleven in 2008 met 316 miljard dollar de belangrijkste bestemming voor directe buitenlandse investeringen, gevolgd door Frankrijk, China (dat Frankrijk ruim achter zich laat als Hongkong wordt meegeteld), het Verenigd Koninkrijk, Rusland en Spanje. Opvallende stijgers in de ranglijst voor 2008 zijn China, Rusland, Brazilië, Zweden, India en Saoedi-Arabië.

België komt ondanks een duik van meer dan 50 miljard dollar met 59,7 miljard dollar toch op plaats acht. Dat nog altijd hoge cijfer is te danken aan de talrijke aanwezigheid van coördinatiecentra en regionale hoofdkwartieren. Ondanks het grillige verloop van de investeringen van jaar tot jaar is er toch een negatieve langetermijntrend merkbaar. De cumulatieve investeringen in België waren in 2004 nog goed voor meer dan 10 procent van het totaal van de Europese Unie; in 2008 was dat teruggevallen tot 8 procent.   

Nederland doet dit jaar na een erg hoog cijfer van 118 miljard dollar vorig jaar een negatief resultaat optekenen. Dat is het gevolg van terugbetalingen van leningen, de repatriëring van investeringen en leningen aan bedrijfsonderdelen in andere landen.

Nieuw investeringslandschap

Voor het begin van de crisis waren we getuige van een hertekening van het mondiale “investeringslandschap”, zegt de Unctad. Rond 2000 ging ongeveer 21 procent van de directe buitenlandse investeringen naar de ontwikkelingslanden, in 2007 was dat 27 procent en in 2008 37 procent. Dat laatste cijfer komt in de buurt van de records uit 1982 en 2004. Het aandeel van de transitielanden schoot in diezelfde periode omhoog van 1 procent rond 2000 naar 5 procent in 2007 en 7 procent in 2008.

De Unctad spreekt zich er niet over uit of die trend zich na het herstel van de wereldeconomie zal doorzetten. De organisatie verwacht wel dat naast de VS en Rusland ook China, India en Brazilië een voortrekkersrol zullen spelen bij het hernemen van de internationale investeringen.

Ook in absolute cijfers zijn de resultaten die de ontwikkelingsregio’s in 2008 deden optekenen indrukwekend. Er ging 88 miljard dollar naar Afrika, een toename met 27 procent in vergelijking met 2007. West-Azië (ruwweg de landen van het Midden-Oosten) deden 90 miljard optekenen, Latijns-Amerika en de Cariben kregen 144 miljard binnen en de ontwikkelingslanden in Zuid-, Zuidoost- en Oost-Azië (China inbegrepen) konden op 298 miljard dollar rekenen. Ter vergelijking: de industrielanden klokten af op 962 miljard dollar, een achteruitgang met 29 procent in vergelijking met 2007.