Internationale zwaargewichten oneens over de EPA's

Het minste wat je kan zeggen over de gesprekken die MO* publiceert in het novembernummer (verschijnt woensdag 31 oktober) is dat de meningen over de EPA’s sterk uiteen lopen. Europees Commissaris Louis Michel noemt de EPA’s ‘louter ontwikkelingsinstrumenten’, VN speciaal rapporteur over het recht op voedsel Jean Ziegler waarschuwt dat ze ‘dood en vernieling zullen zaaien’, terwijl UNCTAD secretaris-genraal Supachai Panitchpakdi hoopt dat een verstandige aanpak tot een meer competitieve Derde Wereld zal leiden -alleen is hij niet zeker dat de EU voor die verstandige aanpak kiest.

Europees Commissaris Louis Michel
(uittreksel uit het artikel ‘De EPA’s zijn een ontwikkelingsinstrument’)

De EPA’s stoppen de zwakste economieën van de wereld in een vrijhandelszone met de EU, een van de sterkste economieën ter wereld. Is dat wel een goed idee?
Louis Michel: De EPA’s zijn geen brute liberalisering: het gaat om een geleidelijke opening van hun markten voor onze producten. Voor sommige producten moeten ze hun invoerheffingen onmiddellijk afschaffen, voor andere over 5 of 10 of zelfs 25 jaar. Voor “gevoelige” producten misschien zelfs nooit.
Een vrijhandelsakkoord betekent voor de WTO vrije markttoegang voor “zo goed als alle producten”.
Louis Michel: Dat betekent voor de WTO dat minstens 80 procent van het handelsvolume niet onderhevig mag zijn aan taksen of opgelegde quota.  Minder dan 80 procent vrijmaken zal niet aanvaard worden in de WTO, zo weten we via allerlei contacten. Ik begrijp dat het moeilijk ligt voor die landen dat zij hun tarieven moeten afschaffen, terwijl wij nog altijd onze landbouwproducten subsidiëren. Dat is een politieke contradictie. We hebben geprobeerd de EU ertoe te bewegen geen exportsubsidies meer te geven voor producten waarvoor ACS-landen hun tarieven afschaffen. Dat is ons niet gelukt.

VN Speciaal Rapporteur voor het Recht op Voedsel Jean Ziegler
(uittreksel uit het artikel ‘De EU zaait dood en vernieling’

Jean Ziegler: Neem bijvoorbeeld de Economic Partnership Agreements (EPA’s) die de EU momenteel aan het onderhandelen is de ACS-landen, de landen van Afrika, de Caraïben en de Stille Oceaan. Die EPA’s zijn gevaarlijk, want die ACS-landen wordt gevraagd om hun grenzen open te zetten voor Europese producten, ook voor landbouwproducten die de EU blijft subsidiëren. De kleine boeren in die landen zullen dus moeten leven met oneerlijke concurrentie van die sowieso al zoveel sterkere Europese boeren. Ze zullen markten en inkomen verliezen. Ook de regeringen van die landen moeten inleveren, want tot 10 procent van hun belastinginkomsten bestaat uit de opbrengst van invoerheffingen. En de EPA’s eisen de afschaffing daarvan.
Europees Commissaris voor Ontwikkeling, Louis Michel, noemt de EPA’s ontwikkelingsinstrumenten. Er is volgens hem rond de EPA’s geen druk van de bedrijven omdat ze niet geïnteresseerd zijn in de ACS-landen.
Jean Ziegler: Waarom zou de EU dan de zogenaamde Singapore onderwerpen in die EPA’s proberen te krijgen? Daaronder vallen bijvoorbeeld investeringsregels die bepalen dat er niet mag gediscrimineerd worden tussen nationale en buitenlandse ondernemingen.
Zegt u dan dat Louis Michel liegt?
Jean Ziegler: Wel, (aarzelt)… laat ons zeggen dat zijn uitspraak tegengesteld is aan wat ik weet. Geloof me: de EU met zijn massieve landbouwsubsidies zal dood en vernieling zaaien als die EPA’s doorgaan.

Secretaris-generaal van UNCTAD Supachai Sanitchpakdi
(uittreksel uit het artikel ‘Financiële speculatie is achilleshiel van de wereldeconomie’)

Supachai Panitchpakdi: Wanneer een mastodont als de EU verdragen sluit met ontwikkelingslanden, probeert die meer los te krijgen dan wanneer hij langs multilaterale instellingen als de WTO moet passeren. Daarom raden wij de ontwikkelingslanden een grote terughoudendheid aan wat zulke verdragen betreft.
En zal u het Europees Parlement aanraden om terughoudend te zijn met de EPA’s -bij uitstek vrijhandelsverdragen tussen een rijke partner en zwakke partners (regionale landengroepen uit Afrika, de Cariben en de Stille Oceaan)?
Supachai Panitchpakdi: Ik geef normaliter geen politiek advies, maar wij kunnen wel tips geven om vrijhandelsverdragen zo constructief en voordelig mogelijk te maken voor de ontwikkelingslanden. De grote verandering die de EU doorvoert met de EPA’s is dat men overschakelt naar een relatie met de ACS-landen die van deze armere landen een wederkerigheid vraagt die er vroeger niet was. Maar op zich is het geen destructief idee om vrijhandelsverdragen af te sluiten. Ook de arme landen moeten competitiever worden. Het helpt niet veel om Afrika te blijven voeden met hulp en meer hulp -alle hulp die Afrika gekregen heeft de voorbije decennia heeft weinig tot niets geholpen- tenzij Afrikaanse regeringen die hulp meteen inzetten om op eigen kracht verder te kunnen.
***
Lees de drie interviews helemaal in MO*48, verschijnt op woensdag 31 oktober. Zie ook www.MO.be