Interne audit bij Justitie vernietigend voor arrestatiegolf 9/11

Na de terreuraanvallen van 11 september kreeg het ministerie van Justitie de bevoegdheid om migranten op te pakken waarvan de papieren niet in orde waren - normaal een taak van de immigratiedienst INS. De buitengewone wet stelde het Amerikaanse gerecht in staat om snel een aantal migranten op te pakken die verdacht werden van banden met terreurorganisaties. Het Amerikaanse gerecht pakte na 11 september in totaal 1200 migranten op, vooral mensen afkomstig uit het Midden-Oosten, Zuid-Azië en Noord-Afrika. Ze werden ondervraagd in geheime hoorzittingen. Het is niet bekend hoeveel van hen in staat van beschuldiging werden gesteld. De mensenrechtenorganisatie Human Rights Watch schat dat het er niet meer dan een handvol zijn. Wel bekend is dat intussen zo’n 505 van de gearresteerden werden uitgewezen.

Volgens verschillende burgerrechtengroepen ging het Amerikaanse gerecht zijn boekje te buiten. De officiële audit van de inspecteur-generaal bevestigt dat die kritiek hout snijdt. Het rapport hekelt onder meer de federale inlichtingendienst FBI (dat ressorteert onder het ministerie van Justitie), dat de informatie verschafte waarmee de illegalen werden opgespoord.

De FBI heeft volgens het rapport op een blinde en haastige manier immigranten die geen connectie hadden met het terrorisme gebrandmerkt als mogelijke verdachten. Zelfs in de chaotische nadagen van 11 september, zegt de inspecteur-generaal in het 200 pagina’s dikke rapport, geloven we dat de FBI meer had moeten doen om een onderscheid te maken tussen vreemdelingen die effectief verdacht werden van banden met terreurorganisaties en vreemdelingen die geen banden hadden met het terrorisme, ook al waren ze mogelijk schuldig aan schendingen van de immigratiewet.

De rechten van de arrestanten werden volgens de toezichtdienst, die vooral de detentiecentra in Brooklyn en New Jersey onder de loep nam, in verschillende opzichten geschonden. Het ministerie van Justitie heeft mensen opgesloten zonder dat er een klacht tegen hen was ingediend en heeft beklaagden het recht op juridische bijstand en familie ontzegd. Sommige arrestanten werden, nog steeds volgens de inspectiedienst van het ministerie, verbaal en fysiek mishandeld. Zo zou het licht in hun cel dag en nacht zijn aangebleven.

De opstellers van het rapport werden naar eigen zeggen tegengewerkt door de vernietiging van honderden videobanden waarop de vermeende mishandelingen te zien geweest zouden zijn.

In een officiële reactie probeerde het ministerie van Justitie de beschuldigingen woensdag niet te weerleggen. Het ministerie van Justitie gelooft dat het rapport van de inspecteur-generaal niet in tegenstrijd is met de vonnissen die de rechtbanken keer op keer hebben geveld - dat onze acties volledig binnen de grenzen van de wet bleven en nodig waren om de Amerikaanse bevolking te beschermen, zegt Barabara Comstock, de pr-directeur van het ministerie. Het rapport erkent duidelijk dat het ministerie onder zeer moeilijke omstandigheden moest werken.

De burgerrechtengroep American Civil Liberties Union (ACLU) is het niet eens met die lezing. ACLU noemt de officiële bevindingen een groot schandaal voor de regering-Bush en overweegt een klacht in te dienen in naam van de slachtoffers. Ook de Council on American-Islamic Relations (CAIR) verwerpt de verdediging van het ministerie. Het rapport bevestigt onze bezorgdheid en toont aan dat de arrestatiegolf een aanval was op onschuldige mensen, aldus een woordvoerder. De arrestanten werden niet behandeld als illegale vreemdelingen maar als potentiële terroristen.

De publicatie van het rapport werd meer dan een jaar uitgesteld. Volgens ACLU is dat het gevolg van onderhandelingen tussen het ministerie en de inspecteur-generaal over de schuldvraag. De burgerrechtengroep stelt dat de bevindingen in overeenstemming zijn met de interviews die ze afnam van enkele gedetineerden. Een samenvatting van het rapport is te vinden op http://www.usdoj.gov/oig/special/0603/press.htm