Interview met Shirin Ebadi

De Iraanse revolutie viert dit jaar haar dertigste verjaardag. Zijn de mensenrechten er sindsdien op vooruit- of achteruitgegaan?
Shirin Ebadi: De mensenrechtensituatie is er vandaag, 30 jaar na de Islamitische revolutie, op vooruitgegaan in vergelijking met de beginjaren van de islamitische revolutie van 1979. In het begin van de revolutie nam het slechts vijf minuten in beslag om iemand te veroordelen, dat ging heel snel. De individuele en maatschappelijke vrijheid was erg beperkt.
Ik had toen een kennis die veroordeeld werd tot zweepslagen omdat ze gewoon een videorecorder en videocassetten liggen had. Vandaag is de situatie erop verbeterd. Maar dat wil niet zeggen dat er vandaag de dag geen problemen meer zijn. Sinds het begin van de maand januari 2008 tot vandaag zijn ongeveer 38 mensen ter dood veroordeeld. Vooral relaties tussen mannen en vrouwen zijn daarbij vaak de aanleiding. [BELUISTER]
Dertig jaar geleden was de mensenrechtensituatie slechter dan vandaag. Geldt dat ook als je vandaag vergelijkt met tien jaar geleden?
Tien jaar geleden was het beter. De vrije meningsuiting was veel groter. President Khatami kwam toen aan de macht. De kranten genoten veel meer vrijheid dan nu. Maar deze vrijheid was helaas van heel korte duur. Veel onafhankelijke kranten hebben hun deuren moeten sluiten. Een groot aantal journalisten verdween achter de tralies. De resterende journalisten zijn erg beperkt in wat ze nog mogen schrijven. [BELUISTER]
60% van alle universiteitsstudenten in Iran zijn meisjes. Hoe zit het met de kansen en rechten van vrouwen in Iran?
Na het einde van de universitaire studies is werk zoeken veel moeilijker voor vrouwen dan voor mannen. Hoewel vrouwen verhoudingsgewijs beter opgeleid zijn dan mannen is het werkloosheidscijfer bij vrouwen drie keer zo hoog als bij mannen. Dat wil niet zeggen dat vrouwen zonder werk blijven zitten. Er is een groot aantal vrouwen professor aan de universiteit. Veel vrouwen zijn ook dokter, ingenieur of werken bij de overheidsadministratie. [BELUISTER]
De voorbije maanden stond je onder vrij hoge druk, uw kantoor werd aangevallen, is dat terug onder controle?
Nee, helaas verkeer ik nog altijd in een moeilijke situatie en zijn mijn kantoren nog altijd gesloten. De secretaris die opgepakt werd is nog altijd niet vrijgelaten. Het is een teken dat het regime wil stellen, als een drukkingsmiddel, zodat we niet vooruit kunnen met ons werk. Maar wij gaan alleszins verder met ons werk. [BELUISTER]
Zorgt de samenloop van een nieuwe president in de VS en straks presidentsverkiezingen in Iran nieuwe kansen voor een positieve evolutie in de geopolitiek rond Iran?
Wat betreft Obama kan ik nog geen erg grondige analyse hebben. We moeten naar de toekomst kijken en zien wat er gebeurt. Ik ben erg tevreden dat een van de eerste beslissingen van Obama was om de gevangenis in Guantanamo te sluiten. Het was een heel belangrijke beslissing voor de Amerikaanse politiek. Die beslissing heeft een ommekeer getoond in de Amerikaanse politiek en ik hoop dat die veranderingen zich ook op andere vlakken doorzetten.
Mogen we ook Iraanse verandering verwachten?
Om tot een akkoord te komen en de conflicten te overstijgen moeten de twee kanten hun politiek veranderen. De twee partijen moeten belangrijke beslissingen nemen om te kunnen onderhandelen. [BELUISTER]
De MO*lezing is volledig uitverkocht. Morgen leest u een verslag van de lezing op onze site.