Inwoners Damascus kiezen voor creatief verzet

Het is tegenwoordig niet ongewoon om in Damascus folders te zien dwarrelen in de wind, of stickers op vuilnisemmers die oproepen tot verandering. Het is het werk van jongeren die ervan overtuigd zijn dat ook creativiteit een belangrijk wapen kan zijn in de strijd om democratie. Verschillende studenten hebben zich verenigd in een beweging onder de naam “De kalender van de vrede”, die vooral actie voert door middel van burgerlijke ongehoorzaamheid.

De studenten startten hun acties na de massaprotesten in maart, maar de voorbije weken begonnen ze zich beter te organiseren en het ledenaantal groeide van enkele tientallen tot honderden.

Agenten in burger

“De media vragen altijd: waar is Damascus in de opstand?” zegt Mouhannad, een van de leden. “Dat is een oneerlijke vraag. Het feit dat er geen grootschalige betogingen zijn, betekent niet dat de stad dood is. Onze methodes zijn anders dan in andere steden omdat dit de hoofdstad is. Die wordt streng gecontroleerd door de veiligheidsdiensten en de shabiha (een pro-Assadmilitie, nvdr).”

Pogingen om te demonstreren in het centrum stuiten op de honderden agenten in burger die de stad in de gaten houden, klaar om activisten te arresteren. Het leger heeft een gordel gelegd rond het centrum om te vermijden dat de protesten in de buitenwijken kunnen overslaan naar het centrum.

Daardoor zoeken de jongeren andere manieren om hun onvrede te ventileren. Om uit handen van het veiligheidsapparaat te blijven, proberen ze constant een stap voor te zijn en te blijven verrassen. “We geven het regime een groot cadeau als we de richting uitgaan die het verwacht: demonstreren op een voorspelbare locatie”, zegt de 26-jarige Mouhannad. “De veiligheidsdiensten kunnen ons makkelijk oppakken en prat gaan op hun sterkte, intelligentie en brutaliteit. Daarom is het verrassingselement van vitaal belang voor ons.”

Fonteinen van bloed

Een van de eerste acties van de beweging richtte zich op zeven grote fonteinen in de stad. De studenten voegden rode kleurstof toe aan het water, waardoor de fonteinen bloed leken te spuwen. Het bloed staat symbool voor de bloedige onderdrukking van de opstand waarbij al meer dan vijfduizend doden vielen. Een van de fonteinen bevindt zich vlak voor het hoofdkwartier van een gevreesde veiligheidsdienst.

“Beeld het je eens in: met al hun macht en zware wapens stonden de veiligheidsdiensten machteloos en verward te kijken naar wat gekleurd water”, zegt Salma, een 24-jarige activiste. “Het belangrijkste doel was het moreel van de dissidenten op te krikken en het moreel en de status van de veiligheidsdiensten aan te tasten.”

Op een ander moment werden cassettespelers in plastic zakken gedumpt in openbare vuilnisbakken. Na enkele minuten klonk vanuit de vuilnisbakken een bekend protestlied. De Syrische staatstelevisie toonde beelden van de luidsprekers, naast granaten en ammunitie die volgens het bericht zogenaamd in beslag genomen waren van terroristen. “Dat toont aan dat onze simpele, vreedzame methodes even gevaarlijk zijn voor het onzekere regime als wapens”, zegt Mouhannad. “Het motiveert ons om door te gaan.”

Sabotage

De activisten hebben het ook gemunt op verkeersborden. Ze plakken er stickers op met de namen van slachtoffers van de veiligheidsdiensten. Een van de straten in de wijk Barzeh heet nu “Eid Abdel Kayem Alloustraat – Stierf op 40-jarige leeftijd. Getrouwd met vier kinderen, de jongste werd veertig dagen na zijn dood geboren.” In een andere actie werden deuren van overheidsgebouwen dichtgelijmd.

Volgens Salma ligt de kracht van de beweging in de eenvoud, die anderen ertoe aanzet om mee te doen. “Onze campagne is vooral erg succesvol in de universiteiten. Zo hadden we studenten gevraagd om zwarte kledij te dragen op een bepaalde dag. De respons was verbazend. De studenten vonden het fantastisch dat ze hun misnoegen konden uiten zonder vrees voor een arrestatie.”

De beweging plant nog meer projecten, en wil “de overheid tot waanzin drijven.” Salma maakt zich sterk dat “creatieve ideeën enkel bestreden kunnen worden met ideeën, iets wat het regime mist. Daarom weten we dat we de strijd uiteindelijk zullen winnen.”