Iraakse doodseskaders viseren academici

Bij dr. Harb Zakko begon het met een vreemde bezoeker aan zijn moeder. “Iemand vroeg me de deur open te maken omdat hij iets voor je had”, vertelde Zakko’s moeder aan de telefoon. Vlak daarna verscheen dezelfde persoon in zijn ziekenhuis en stelde persoonlijke vragen. Zakko begreep wat dit te betekenen had: een ontvoeringdreiging. Hij had het net voordien in zijn omgeving zien gebeuren: tien dagen voorheen was de zoon van een collega ontvoerd. De familie betaalde 10.000 dollar losgeld, maar kreeg alleen het lijk van haar zoon terug.

Zakko aarzelde niet. Meteen na het verontrustend bezoek ging hij naar huis en zei zijn familie dat ze moesten pakken. Twee dagen later reden ze weg uit Karrada, de etnisch gemengde buurt in Bagdad waar veel academici wonen, en reden noordwaarts naar Arbil in Iraaks Koerdistan.

“Het is een puinhoop in Bagdad. Er heerst wetteloosheid en de milities heersen op straat”, zegt Zakko. Hij werkt nu in een schoonheidscentrum in het overheersend christelijke district Ainkawa, ten noorden van Arbil.

Zakko maakt deel uit van de honderden Iraakse hoogopgeleiden die op de vlucht slaan. “Experten en academici worden bijna dagelijks gedood”, zegt Fuad Massoum, hoofd van de Iraakse koerden in het parlement tijdens een telefonisch interview met IPS uit Bagdad. “Dit zal Irak immens beschadigen.” Volgens Massoum heeft het parlement al herhaaldelijk gedebatteerd over het viseren van de professionele elite. De hernieuwde braindrain is slecht nieuws voor een land dat al verlamd was na jaren isolatie en oorlogen.

“Elke dag verhuizen tien à twaalf artsen naar de Koerdische regio. Sommige zijn grote namen in hun specialisatie”, bevestigt Rezan Sayda, een hoge ambtenaar in het ministerie voor Gezondheid van de regionale Koerdische overheid. Ze zegt dat haar ministerie in het totaal al 600 artsen heeft tewerkgesteld die onveilige delen van het land zijn ontvlucht en dat nog eens 320 artsen op een wachtlijst staan. “De Iraakse overheid heeft de artsen geen toelating om naar hier te komen omdat ze vreest dat dit hen zou aanmoedigen. Maar ze komen toch.”

De motieven van de mensen die hoogopgeleiden viseren, lopen erg uiteen: het draait het om politiek, etnische afkomst of gewoon om geld.

“Ze viseren academici omdat het academici zijn en de bekende worden vaak bedreigd”, zegt dr. Qasim Hussein Salih. Deze psychologieprofessor van 57 stond aan het hoofd van de Iraakse Psychologische Vereniging. Twee van zijn collega’s stierven tijdens de massale ontvoering vorige maand van het personeel van het Iraakse ministerie voor Hoger Onderwijs. Zelf verliet Salih Bagdad eind 2004. Hij geef nu psychologie aan een hogeschool in Arbil en zegt dat hij het moeilijk heeft met zijn huidige salaris de eindjes aan elkaar te knopen.

“Wat nu gebeurt in Irak is een poging om het leven in dit land stil te leggen. Als dit doorgaat, is de ultieme ramp slechts een kwestie van tijd”, zegt de professor. “Als ik ‘s nachts alleen ben, huil ik om mijn vrienden die werden vermoord en om mijn land. Irak is een rijk land en het is erg triest het in deze toestand te zien. Ik geef de Verenigde Staten de schuld.” (ADR/MC)

Cijfers

De cijfers over het aantal hoogopgeleiden die slachtoffer worden van het geweld in Irak variëren, maar zijn steevast alarmerend. Het Brookings Instituut, een onafhankelijke denktank uit Washington, schat dat sinds 2003 40 procent van de Iraakse professionelen het land hebben verlaten. De Britse hulporganisatie Medact zegt dat de afgelopen drie jaar 120 artsen en 80 apothekers gedood werden en dat meer dan 18.000 mensen met een (para)medische opleiding Irak zijn ontvlucht. En het Brussels Tribunaal, en antibezettingsgroep, heeft een lijst opgemaakt met 281 universiteitsprofessoren die in Irak werden gedood tussen april 2003 en eind november 2006. Op een tweede lijst staan 70 namen van academici die zijn bedreigd of ontvoerd.