Iraans gerecht laat journalisten martelen, zegt HRW

Het gaat niet goed met de vrije meningsuiting in Iran. Het gerecht, een bolwerk van de conservatieve clerus, is er het laatste jaar in geslaagd om de meeste onafhankelijke massamedia de mond te snoeren. Hervormingsgezinde kranten en magazines werden gesloten. Volgens een nieuw rapport van de mensenrechtenorganisatie Human Rights Watch ondernemen rechters nu verwoede pogingen om ook de meningsvrijheid op het internet te beperken.

Sinds september werden al twintig hervormingsgezinde internetjournalisten en ngo-activisten opgepakt. De arrestaties gaven aanleiding tot een openlijk conflict tussen de gevreesde procureur van Teheran, Saeed Mortazavi, en Ali Mazroi, de voorzitter van de Vereniging van Iraanse journalisten. Mazrois zoon is één van de twintig journalisten die werden opgepakt.

Op 10 december stuurde Mazroi een open brief naar de Iraanse president Mohammed Khatami om te protesteren tegen de manier waarop de journalisten behandeld werd. Volgens Mazroi worden ze gemarteld om ze tot bekentenissen te dwingen. De dag nadien stelde Mortazavi Mazroi zelf in beschuldiging wegens smaad aan het gerecht.

Mortazavi arresteerde drie andere journalisten - Omid Memarian, Shahram Rafizadeh en Ruzbeh Ebrahimi - om te getuigen tegen Mazroi. Een vierde, Javed Ghlam Tamayomi, die al opgepakt was, werd eveneens ontboden. Het viertal was vorige week te zien op de Iraanse staatstelevisie. Ze gaven een persconferentie waarin ze een lofzang hielden op hun behandeling door het Iraanse gerecht. Eén van de journalisten vertelde dat zijn cel een ruime kamer was met kleurentelevisie en dat de cipiers hem zacht als een bloem behandeld hadden.

Volgens de mensenrechtenorganisatie schuilt er een heel ander verhaal achter de bewuste persconferentie. Als de beschuldigingen tegen deze journalisten steek houden moet het gerecht hen een eerlijk proces geven in plaats van hen te dwingen op de televisie verklaringen af te leggen over hoed goed hun beulen hen behandeld hebben, zegt Joe Stork, de directeur Midden-Oosten van HRW.

De procureur zou de vier journalisten onder druk hebben gezet om de aantijgingen aan het adres van het gerecht te ontkennen. En om te getuigen tegen de voorzitter van de Iraanse journalistenbond. Volgens HRW dreigde Mortazavi ermee om hen enkele jaren achter tralies te zetten en hen te laten martelen.

Het verhaal van HRW wordt gesteund door de organisatie Reporters Zonder Grenzen. Het is overduidelijk dat de gevangen journalisten die werden opgevoerd op de groteske persconferentie, mentaal en fysiek gemarteld werden, zegt de Parijse organisatie.

Twee weken geleden bracht HRW al een rapport uit over onregelmatigheden bij de rechtsgang in Iran. Het gerecht zou geheime teams van ondervragers gebruiken om bekentenissen af te dwingen bij verdachten. De ondervragers in kwestie zijn ex-geheimagenten, zegt HRW, die in de jaren 90 aan de kant werden geschoven door de hervormingsgezinde regering van Khatami.

Volgens HRW hanteren de conservativen een tactiek van afgedwongen bekentenissen om onafhankelijke organisaties en dissidente stemmen te muilkorven. De mensenrechtenorganisatie zegt gedetailleerde informatie te hebben over het bestaan van een geheim detentiecentrum bij Teheran. De gevangen journalisten zouden daar in kleine cellen zitten, wachtend op afranselingen, elektrische schokken en ondervraginghen die 11 uur aan een stuk duren. (MM/PD)