Iraanse dissidenten worden aangemoedigd te vertrekken

“Tegenstanders worden aangemoedigd vrijwillig in ballingschap te gaan om de kosten van al die gevangenen te drukken”, zegt een hervormingsgezinde politicus in Teheran, die anoniem wil blijven. Volgens hem is dit de strategie die de sjah ook gebruikte, voordat hij in 1978 van de troon werd gestoten. “De geschiedenis herhaalt zich.”
De gevangen politiek activist en voormalige studentenleider Abdollah Momeni is één van degenen die het regime weg wil hebben, zei zijn vrouw onlangs op ‘Advar Nieuws’, de studentenwebsite. Momeni werd twee maanden geleden in de cel gezet, met nog vele andere studenten, maar kon heel even iets tegen zijn vrouw zeggen toen veiligheidsagenten met hem samen zijn bezittingen en documenten gingen bekijken. Hij had overal blauwe plekken, zag er heel mager uit en zei dat de ondervragers bleven vragen waarom hij het land niet uit was gegaan.
Mensenrechtenorganisaties zijn in het geweer gekomen tegen de vele arrestaties van dissidenten, studenten, vrouwenrechtenactivisten, arbeiders, journalisten en academici die de laatste tijd plaatsvinden. Vele van hen worden ervan beschuldigd de nationale veiligheid in gevaar te brengen. Daar staan hoge straffen op en soms zelfs de doodstraf. Twee vrouwen die deelnamen aan een vreedzame demonstratie kregen de cel en de zweep. Twee Koerdische journalisten kregen de doodstraf.
De hardliners van President Mahmoud Ahmadinejad treden steeds strenger op tegen mogelijke tegenstanders. Er zijn al veel studenten niet toegelaten op hogere opleidingen en ook bij de ambtenarij is ideologische screening weer ingevoerd.
“Een klasgenoot van mij is niet toegelaten op de universiteit, om ideologische redenen”, vertelt een studente van de Universiteit van Teheran, die ook anoniem wil blijven. “En ook de druk op professoren is opgevoerd. Ze moeten steeds vaker al hun buitenlandse studiereizen en seminars rapporteren aan de autoriteiten. Een aantal professoren is zelfs ontslagen. Het signaal voor iedereen is duidelijk: houd je mond of je verliest je baan.”
Voor artiesten is de controle eveneens streng, en daarom kiezen velen voor vrijwillige ballingschap, zoals de gelauwerde filmmaker Mohsen Makhmalbaf.
“Vroeger waren ze nog beducht voor propaganda tegen het regime in het buitenland, maar tegenwoordig zijn ze daar niet bezorgd meer over”, zegt de politicus. “Ze willen het land afsluiten voor de buitenwereld om zo zonder binnenlandse oppositie te kunnen regeren. Daarom wordt het dissidenten de laatste jaren toegestaan om te vertrekken, tijdens hun proces al of soms direct na hun vrijlating.”
Het meest duidelijk was dat het geval bij een voormalig studentenleider. Tijdens de begrafenis van zijn broer werd de bewakers opgedragen de man te laten vluchten. “Het is nu makkelijker om ze te beschuldigen van het dienen van buitenlandse belangen. Zo verliezen ze alle banden met de maatschappij.”