Irakoorlog doet Afrika naar eigen oplossingen grijpen

De oorlog in Irak is geen goede zaak voor de geloofwaardigheid van de Verenigde Staten en het Verenigd Koninkrijk. Analisten in Zuid-Afrika menen dat Afrikaanse leiders daardoor wellicht niet langer respect zullen opbrengen voor de internationale normen die – voor een deel - zijn opgelegd door deze twee mogendheden. De oorlog biedt Afrika de gelegenheid om eigen oplossingen te zoeken voor de problemen waarmee het continent te kampen heeft.



Waarom zou Zimbabwe, of een ander Afrikaans land nog luisteren naar premier Tony Blair? Hij is een oorlogsmisdadiger, dus welk recht van spreken heeft hij? vraagt David Monyane, docent Internationale Betrekkingen aan de universiteit van Johannesburg. Deskundigen maken zich zorgen dat de door de Amerikanen geleide oorlog tegen Irak het einde zal betekenen van de wereldwijde democratie en dat de ontwikkeling van Afrika helemaal van de internationale agenda zal verdwijnen. Maar volgens Monyane is er ook hoop. Wellicht kan het Nieuw Partnerschap voor Afrikaanse Ontwikkeling (NEPAD) nu het Afrikaanse instrument worden om de vrede in de regio te verzekeren. NEPAD is ontstaan op initiatief van vijf Afrikaanse staatshoofden: Thabo Mbeki van Zuid-Afrika, Olusegun Obasanjo van Nigeria, Abdoulaye Wade van Senegal, Abdelaziz Bouteflika van Algerije en Hosni Mubarak van Egypte. De Afrikaanse leiders hebben NEPAD aanvaard als het officiële economische programma van de Afrikaanse Unie. NEPAD geldt ook als basis voor het Actieplan Afrika van de G8 en als officieel kader voor ontwikkelingshulp van de Verenigde Naties (VN).

Deze oorlog plaatst de wereld zestig jaar terug in de tijd op het vlak van basiswetten, waarden en wereldwijde democratie, zegt Monyane. De schijnwerpers zijn niet langer gericht op Afrika en ondemocratische leiders als Robert Mugabe in Zimbabwe en Koning Mwsati III van Swaziland. Daarom is er ook minder druk om de internationale normen te eerbiedigen. Een van de voordelen van de marginalisering van Afrika is dat het continent kan doen wat het beste is voor zichzelf, in plaats van te vertrouwen op de westerse machten om de problemen op te lossen, stelt Siphamandla Zondi, politiek analist van het Afrikaans Instituut in Zuid-Afrika.

Sommige waarnemers menen dat een aantal Afrikaanse dictators het gebrek aan internationale aandacht zal gebruiken om hun eigen positie te versterken. Maar Monyane is het daar niet mee eens. Afrikaanse dictators hebben zich volgens hem nooit laten afschrikken door de VN of internationale dreigementen. Hij vindt het de verantwoordelijkheid van de democratische Afrikaanse leiders om de dictators in de hand te houden. Zij moeten nu zorgen voor vrede en veiligheid in het continent. Keith Gottschalk, politiek analist aan de universiteit van de Westelijke Kaap, ziet het zo: De VN stellen niet veel voor. De instelling heeft nooit een eigen leger gehad en dwingt daarom ook geen volgzaamheid af bij de Afrikaanse tirannen. Geen enkele dictator in Afrika is ooit bang geweest voor de VN. Dictators vrezen vooral de tussenkomst van andere Afrikaanse leiders. Vaak wordt gezegd dat president Mugabe van Zimbabwe gebruik zou maken van de verminderde internationale aandacht om leden van de oppositiepartij MDC te vervolgen. Ik denk niet dat Mugabe nu agressiever is omwille van de oorlog. Ook in 2002 bracht hij meteen een grootschalige repressie op gang toen de oppositie zich leek te verzetten, zegt Gottschalk. Hij meent dat Mugabe weinig belangstelling heeft voor buitenlandse aangelegenheden en niet wordt beïnvloed door de wereldpolitiek.

Deze week bleek al duidelijk dat Afrikaanse regeringen proberen een sleutelrol te spelen in vredesonderhandelingen. Congolese vertegenwoordigers vergaderden twee dagen lang in Zuid-Afrika om het vredesproces af te ronden dat een eind moet maken aan de burgeroorlog die Congo vier jaar teisterde. President Mbeki speelde een belangrijke rol bij deze besprekingen en heeft ook een ministerieel comité opgericht om de invloed van de oorlog op Zuid-Afrika na te gaan.

Shadrack Gutto, een professor van het Centrum voor Toegepaste Rechtsstudies in Johannesburg, wijst erop dat de beginselverklaring van de Afrikaanse Unie expliciet stelt dat elk bewind dat ontstaat met ongrondwettelijke middelen of via militaire weg illegaal is. Volgens Gutto kan het niet-naleven van de VN-resoluties de kans bieden om NEPAD te versterken. Volgens hem leert de oorlog in Irak dat Afrika geen antwoorden van de wereld hoeft te verwachten, maar dat het moet zorgen voor regionale samenhang om te garanderen dat er in het continent geen verandering van bewind kan plaatsvinden. De VS heeft de VN de voorbije tien jaar genegeerd en meestal heeft de VS ook geen aandacht voor de Afrikaanse landen, tenzij de Amerikanen er gevestigde belangen hebben. Zuid-Afrika heeft de sterkste economische banden met de VS, maar olie, diamanten en mineralen zijn meestal de reden waarom de VS belangstelling voor ons heeft. Waarom zouden de Afrikaanse leiders zich dan iets aantrekken van de internationale normen die de Amerikanen opleggen?


Maak MO* mee mogelijk.

Word proMO* net als 2790   andere lezers en maak MO* mee mogelijk. Zo blijven al onze verhalen gratis online beschikbaar voor iédereen.

Ik word proMO*    Ik doe liever een gift

Met de steun van

 2790  

Onze leden

11.11.1111.11.11 Search <em>for</em> Common GroundSearch for Common Ground Broederlijk delenBroederlijk Delen Rikolto (Vredeseilanden)Rikolto ZebrastraatZebrastraat Fair Trade BelgiumFairtrade Belgium 
MemisaMemisa Plan BelgiePlan WSM (Wereldsolidariteit)WSM Oxfam BelgiëOxfam België  Handicap InternationalHandicap International Artsen Zonder VakantieArtsen Zonder Vakantie FosFOS
 UnicefUnicef  Dokters van de WereldDokters van de wereld Caritas VlaanderenCaritas Vlaanderen

© Wereldmediahuis vzw — 2024.

De Vlaamse overheid is niet verantwoordelijk voor de inhoud van deze website.