Iran brengt Azerbeidzjan en Israël dichter bij elkaar

De banden tussen Israël en Azerbeidzjan zijn een uitzondering in de moslimwereld. De landen handelen in uiteenlopende sectoren, van telecommunicatie tot militaire technologie en olie. Twee weken geleden meldde de Britse krant The Times bovendien dat de Mossad, de Israëlische geheime dienst, actief aanwezig is in het land om inlichtingen over Iran in te winnen. Of om Iraanse kerngeleerden te vermoorden, beweerde Teheran kort erna. Volgens de Azerbeidzjaanse regering zijn dat “leugens, verzinsels en laster”.

Helikopter

Afgelopen dinsdag liepen de spanningen nog hoger op toen een Iraanse helikopter volgens Bakoe het luchtruim schond. Azerbeidzjan heeft diepe historische en culturele banden met Iran, maar verdenkt het land ervan onrust aan te wakkeren op allerlei manieren, van demonstraties van sjiitische moslims tot pogingen de Israëlische ambassadeur te vermoorden.

“De regering moet samenwerken met westerse machten om het Iraanse inlichtingennetwerk bloot te leggen, als die de veiligheid van Azerbeidzjan in gevaar brengen”, zegt Vafa Guluzade, die buitenlandadviseur is geweest van verschillende opeenvolgende presidenten. Iran wil “Bakoe onder druk zetten om zijn samenwerking met Israël te beperken.”

De Azerbeidzjaanse regering kan de invloed niet in z’n eentje pareren, vindt Sulhaddin Akper, voormalig onderminister van nationale veiligheid en nu directeur van het Centrum voor Euro-Atlantische Samenwerking in Bakoe. “Ik zou diepere samenwerking met de VS, Turkije en andere landen verwelkomen. Natuurlijk, zowel Israëlische als Iraanse inlichtingendiensten zijn actief in Azerbeidzjan. Deze activiteit zal verder toenemen, gezien de situatie in de regio.” Met de Mossad samenwerken om Iraanse geleerden te vermoorden, dat is onzin, volgens Akper, en gaat bovendien in tegen het eigenbelang van zijn land.

Op 15 februari bezocht president Aliyev de NAVO in Brussel om aan te kondigen dat zijn land zal meebetalen aan het Afghaanse leger en medewerking verleent aan de operaties van de NAVO-alliantie in Afghanistan.

Arrestaties

Tegen Iraanse invloeden worden tegelijkertijd “preventieve maatregelen” genomen, zoals dat heet. In een conservatief Iraanse voorstad van Bakoe, Nardaran, zijn deze week meer dan vijftien vooraanstaande moslims gearresteerd, waaronder een moellah en de broer van een van de leiders van de Islamitische Partij van Azerbeidzjan, een partij die sinds 1996 verboden is en volgens de regering geld krijgt uit Iran. De partij noemt de arrestaties “politiek gemotiveerd”, maar de regering heeft er nog niet op gereageerd.

Vorige week werd ook al een Iraanse journalist gearresteerd. Zijn advocaat heeft hem nog niet kunnen ontmoeten.

Azerbeidzjan, een land dat altijd moet laveren tussen Rusland, Iran en het vijandige Armenië, blijft intussen benadrukken dat zijn territorium nooit zal worden gebruikt tegen Iran – iets wat ook de president herhaaldelijk zegt – maar keurt de “anti-Azerbeidzjaanse activiteiten” van Iran af.