“Iran is gevaarlijk maar niet almachtig”

“Iran is invloedrijk maar niet oppermachtig in het Midden-Oosten”, staat er in het rapport. “De Amerikaanse strategie moet gebruik maken van bestaande drempels tegen schadelijke Iraanse activiteiten, en tegelijk gebieden zoeken waar dialoog mogelijk is.”

Perfecte timing

De timing van de publicatie van het 230 bladzijden dikke rapport was perfect. Iran kondigde gisteren (19 mei) aan dat het met succes een nieuwe grond-grondraket heeft getest met een actieradius van 1900 kilometer. En de Israëlische premier Benjamin Netanjahu en zijn medewerkers gingen diezelfde dag bij hun bezoek aan het Witte huis uitvoerig in op de dreiging die volgens hen van Iran uitgaat.
Het rapport, dat volgens de ondertitel de omvang en de grenzen van de Iraanse macht in het Midden-Oosten onderzoekt, werd in opdracht gegeven door de Amerikaanse luchtmacht. De bedoeling was te voorspellen voor welke uitdagingen Iran de VS de komende tien tot vijftien jaar zal stellen in de regio.

Geen analogie met Koude Oorlog

Volgens het rapport zijn analogieën met de Koude Oorlog niet op hun plaats. Anders dan de Sovjet-Unie wordt Iran niet gedreven door het ideaal om zijn revolutie te verspreiden, al klinken de Iraanse leiders wel zo. Iran streeft volgens het rapport ook niet naar gebiedsuitbreiding.
Iran zou maar een beperkte invloed hebben op zijn bondgenoten in de regio, en zit ook niet gebeiteld bij de publieke opinie in de Arabische wereld. De sympathie die het regime nu geniet, kan even snel weer verdwijnen door gebeurtenissen waarover Teheran geen controle heeft.
De traditionele Amerikaanse strategie van ‘containment’ – de beperking van de expansie van andere landen – zou daardoor wel eens averechts kunnen werken bij Iran. In een underdogrol zou Iran net meer kansen kunnen krijgen om zijn invloed uit te breiden.

Internationale acties

De RAND-onderzoekers denken dat de VS beter kunnen inspelen op factoren die de Iraanse macht nu al aan banden leggen. Er zijn bijvoorbeeld relatief makkelijk bondgenoten te vinden voor internationale acties tegen Iraanse initiatieven die indruisen tegen internationale normen. Die acties moeten dan wel precies gericht zijn. Het rapport pleit onder meer voor “internationale sancties en andere vormen van financiële druk” die toegespitst worden op de nucleaire plannen van Iran. De VS moeten niet op hun eentje proberen sancties af te kondigen waarvoor geen internationale steun te vinden is, oordelen de onderzoekers.  
Verder pleit de onderzoeksinstelling voor de-escalatie en dialoog op vlakken waar de twee landen gemeenschappelijke belangen hebben. Ook zouden de VS in het Midden-Oosten moeten aansturen op een veiligheidsarchitectuur waarin plaats is voor Iran maar waar tegelijk de belangen van de Arabische partners van de VS beschermd worden.
De Amerikanen mogen wel niet denken dat ze met zoete woorden alleen ver zullen komen, waarschuwen de auteurs van het rapport. Een beleid dat alleen op bilaterale onderhandelingen steunt en hoopt dat er over alles een akkoord kan worden bereikt, is ook onrealistisch.

Iraanse kernraket nog niet voor morgen

In een andere studie die ook dinsdag werd gepubliceerd in de VS, schatten Amerikaanse en Russische wetenschappers dat Iran binnen één tot drie jaar een atoomwapen zal kunnen maken, en binnen zes tot acht jaar een kernkop voor een ballistische raket. Israël probeert zijn bondgenoten ervan te overtuigen dat Iran dit jaar al over een kernbom kan beschikken.