Israëlische Muur veroordeelt Palestijnse boeren tot de bedelstaf

“Ze begonnen om 2 uur ‘s nachts deuren in te trappen”, vertelt Muhammed Taher Shamasni, de burgemeester van Jayyus, een boerendorp met 3.500 inwoners in het noorden van de Westelijke Jordaanover. “De soldaten vielen bewoners aan, stalen geld bij de doorzoekingen en namen computers in beslag. Bij mij wierpen ze de inhoud van de kasten op de grond.” Volgens de burgemeester werden er meer dan zestig jonge mannen gearresteerd en werd er in het dorp een uitgaansverbod afgekondigd.

Bij de razzia van vorige week woensdag werden helikopters en honden ingezet. Jayyus was de weken daarvoor herhaaldelijk het toneel van relletjes tussen plaatselijke jongeren en het leger. Vrijdag vielen er tientallen gewonden toen het leger na nieuwe protesten rubberkogels en traangas inzette en ook met scherp schoot.

Aan de grond

Jayyus zit aan de grond door de Muur. Die loopt er zes kilometer ten oosten van de Groene Lijn, de internationaal erkende grens tussen Israël en het Palestijnse deel van de Westelijke Jordaanoever. De meeste inwoners van Jayyus telen olijven, citrusvruchten en groenten. Voor de aanleg van de Muur moesten vierduizend fruitbomen verdwijnen en werd 860 hectare landbouwgrond die in handen was van boeren uit Jayyus onteigend. Volgens de VN verspert de betonnen afscheiding de inwoners van het boerendorp de toegang tot 50.000 van hun fruit- en olijfbomen, het grootste deel van hun serres en zes bronnen die water voor irrigatie leveren.

“Driekwart van onze landbouwgrond is in beslag genomen”, klaagt Sharif Khalid, een vertegenwoordiger van de gedupeerde boeren. “Maar 18 procent van de boeren hebben toelating om naar hun grond aan de andere kant van de Muur te gaan. De anderen kregen geen vergunning. Voor de Muur werd gebouwd waren er 136 serres in het dorp, nu nog 72. Veel boeren zijn failliet gegaan.”

In 1989 werd er al een Israëlische nederzetting gebouwd op een deel van het grondgebied van Jayyus. Nu wordt er een andere nederzetting uitgebreid op grond die in beslag werd genomen van de Palestijnse dorp.

Veiligheid of grondroof?

Israël begon met de bouw van de Muur op de Westelijke Jordaanoever in 2002, na een golf van zelfmoordaanslagen door Palestijnse militanten. Sommigen daarvan kwamen van de Westelijke Jordaanoever. Volgens Israël moet de Muur – eigenlijk een combinatie van muren, grachten en hekken - meer aanslagen voorkomen. De Palestijnen zien de bouwwerkzaamheden eerder als een instrument om hun grond afhandig te maken.

De Muur volgt inderdaad maar hier en daar de Groene Lijn, de bestandslijn uit 1949 van de eerste Israëlisch-Arabische oorlog die de grens moest vormen tussen Israël en een toekomstige Palestijnse Staat. Vaak maakt de Muur ommetjes die kilometers diep in het Palestijnse gebied voeren. Daardoor kwamen veel nederzettingen van Israëlische kolonisten aan de “juiste” kant van de Muur te liggen, maar ook grote oppervlaktes vruchtbare landbouwgrond.

Vóór de bouw van de Muur had Israël al ongeveer 30 procent van de Westelijke Jordaanoever onteigend voor nederzettingen, militaire zones en natuurreservaten. In 2002 werd nog eens 10 procent van het gebied gereserveerd voor de Muur. De Algemene Vergadering van de VN maande Israël al in 2003 aan de bouw van de Muur stop te zetten.

Zowat tienduizend Palestijnen leven in enclaves tussen de Groene Lijn en de Muur. Vroeger werkten veel Palestijnen in Israël, maar nu mogen de meesten de grens niet meer over. De bewoners van de enclaves hebben het ook heel moeilijk om zich naar de Palestijnse gebieden ten oosten van de Muur te begeven. En ze moeten zelfs een Israëlische vergunning hebben om hun huizen te kunnen blijven wonen.

Heraanleg

Volgens de Israëlische mensenrechtenorganisatie B’Tselem verloopt de Muur in de buurt van Jayyus zo over van de Groene lijn om plaats te laten voor de uitbreiding van de nederzettingen in de buurt en voor een gepland industriegebied. In 2006 gaf de Israëlische overheid in een procedure voor het hooggerechtshof zelf toe dat het industriegebied een rol had gespeeld.

Het Israëlische gerecht oordeelde daarop dat een deel van de Muur in de buurt van Jayyus heraangelegd moet worden. Jayyus krijgt 250 van de 860 onteigende hectaren land terug. Voor de heraanleg zullen echter weer fruitbomen moeten sneuvelen.