Japan en VS willen ontwikkelingsbudget koppelen

Op 28 september spraken Japanse afgevaardigden in Washington onder meer over mogelijkheden voor uitbreiding van buitenlandse investeringen in ontwikkelingslanden en werktrainingen voor jongeren. In beide gevallen gaat het om investeringen in sectoren die essentieel zijn voor de economische groei in ontwikkelingslanden, aldus een functionaris die de besprekingen bijwoonde en niet met naam genoemd wilde worden. Volgens hem zijn de projecten gericht op het afbreken van de handelsbarrières en het bevorderen van internationale handel.

Japan was met een budget van 8,9 miljard dollar in 2004 de op een na grootste donor in de wereld. Alleen Amerika scoorde hoger. Dat land gaf in 2004 19 miljard dollar uit aan officiële ontwikkelingshulp (ODA). Als beide budgetten samengevoegd worden, dan zou het gaan om 40 procent van de wereldwijde ontwikkelingshulp. Een dergelijke stap heeft volgens analisten invloed op het internationale ontwikkelingsbeleid.

Japan en Amerika zijn de twee belangrijkste economieën in de wereld. Als ze gaan samenwerken, dan hebben kleine landen die afhankelijk zijn van hulp, geen keuze als het gaat om ontwikkelingsstrategieën, zegt Keisuke Oohashi, professor internationale ontwikkeling aan de Keisen Universiteit.

Het gezamenlijke Japanse en Amerikaanse beleid zet ontwikkelingslanden onder druk om mee te gaan in een proces van globalisering en privatisering in de sociale sector, bijvoorbeeld op het gebied van gezondheidszorg en onderwijs. Een ontwikkeling die niet door alle ontwikkelingslanden gewaardeerd wordt. Ik ben altijd voorstander geweest van een internationaal ontwikkelingsbeleid gestuurd door de Verenigde Naties, zegt Oohashi. In zo’n systeem wordt meer rekening gehouden met de belangen van ontwikkelingslanden dan bij bilaterale samenwerking.

Oohashi’s ongenoegen wordt gedeeld door Hisashi Nakamura, econoom aan de Ryukoku Universiteit. Ik betwijfel of deze samenwerking soepel zal verlopen, zegt hij. Het Japanse en Amerikaanse ontwikkelingsbeleid komt niet in alle opzichten overeen. Tokio voelde zich kennelijk onder druk gezet door Amerika om deze gesprekken in te gaan. Volgens Nakamura ligt bij het Japanse ontwikkelingsbeleid de nadruk op het investeren in de plaatselijke infrastructuur, terwijl Amerika vooral gericht is op het introduceren van nieuwe technologie.

Het Japanse ministerie van Buitenlandse Zaken ontkent dat het ontwikkelingsbudget, dat een belangrijke rol speelt in de internationale diplomatie, door Washington onder druk gezet zal worden. Japan blijft uitgaan van het principe dat hulp die tegemoet komt aan de behoeften van het ontwikkelingsland, voorrang krijgt, aldus de functionaris. Volgens hem leidt de samenwerking vooral tot meer efficiëntie, doordat beide landen dan expertise kunnen delen en kunnen bezuinigen op consultants en kantoorpersoneel.

Het Japanse ontwikkelingsbudget werd de afgelopen zeven jaar ingekrompen vanwege de economische recessie in het land. Het Japanse ministerie van Buitenlandse Zaken zegt dat Japan blijft streven naar een ontwikkelingsbeleid in overeenstemming met de millenniumdoelstellingen van de Verenigde Naties. De Japans-Amerikaanse samenwerking zou daarvoor juist voordelig werken. De huidige steun aan ontwikkelingslanden in Azië en de aangekondigde verdubbeling van de hulp aan Afrika, zullen er niet onder lijden. (JS/MM)