Japan kiest voor hardere aanpak Noord-Korea

De relaties tussen de twee landen zijn grondig verziekt. Formeel is er sinds het einde van de Tweede Wereldoorlog geen vrede gesloten. Japan is kwaad omdat een aantal landgenoten in Noord-Korea verdwenen zijn. Pyongyang heeft het over 11 Japanners, volgens Tokio zijn het er minstens 70. Naar verluidt worden ze gebruikt om Noord-Koreaanse spionnen de Japanse taal en cultuur bij te brengen.

In december brachten Japanse patrouilleboten een Noord-Koreaans schip tot zinken dat verdacht werd van spionage. Noord-Korea wil niet van vrede weten voor zijn ideologische aartsvijand een vergoeding heeft betaald voor de Japanse kolonisering van Korea. Tot voor kort probeerde Japan Noord-Korea goedschiks tot meer inschikkelijkheid te bewegen. In Japan woont een belangrijke minderheid van 60.000 Koreanen, onder wie een derde Noord-Koreanen. In 1997 werd 500.000 ton rijst aangeboden als voedselhulp in ruil voor informatie over de vermiste landgenoten of de bereidheid te praten over vrede. Pyongyang wilde hier niet op ingaan.

Het geduld van de Japanse diplomatie lijkt intussen lijkt intussen te zijn opgebruikt. In de publieke opinie klink de roep om hardere maatregelen tegen Noord-Korea steeds luider en dat heeft de Japanse premier Junichiro Koizumi goed begrepen. Het humanitaire aspect is voor de Japanse bevolking het belangrijkste, zei Koizumi bij een bezoek aan zijn Chinese collega Zhu Rongji. Hij vroeg China zijn invloed in Noord-Korea te gebruiken om de zaak van de vermiste Japanners op te lossen.

In het Japanse parlement, de Diet, werken parlementsleden aan maatregelen om financiële transacties van Japan naar Noord-Korea te verbieden. De maatregelen zullen Noord-Korea, dat er economisch niet al te goed voor staat, erg veel schade berokkenen. Japanse Koreanen sturen elk jaar voor miljarden euro’s geld naar Noord-Korea. Tokio hoopt Pyongyang voldoende onder druk te kunnen zetten om een diplomatieke doorbraak te forceren. Het Japanse en Noord-Koreaanse Rode Kruis kwamen op 1 mei alvast met een verklaring waarin de Noord-Koreaanse partij belooft de nodige maatregelen te zullen nemen in het onderzoek naar de vermiste Japanners.

De forsere houding tegenover Noord-Korea past in de meer nationalistische koers die Japan onder premier Koizumi is gaan varen. De premier zorgde voor verontwaardiging in de buurlanden met zijn bezoeken aan een omstreden monument voor Japanse slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog en wil de grondwet aanpassen om de Japanse zelfverdedigingsmacht meer slagkracht te geven. Japanse mensenrechtenactivisten staan daarmee voor een dilemma. Ze vinden de eis tot vrijlating van de Japanse gevangenen terecht, maar zijn erg beducht voor een uitbreiding van de bevoegdheden van het leger.