Japan plaatst klimaat en Afrika op agenda G8-top (interview)

De G8-top komt amper vijf weken na de vierde Japans-Afrikaanse hulpconferentie in Yokohama (TICAD IV). IPS sprak over de Japanse hulpinspanningen met Shigeyuki Hiroki, vice-directeur-generaal van het departement Internationale Samenwerking van het Japanse ministerie van Buitenlandse Zaken. De landen van de G8 zijn Groot-Brittannië, Frankrijk, Duitsland, Italië, de Verenigde Staten, Canada, Rusland en Japan
Wat wil de Japanse eerste minister Yasuo Fukuda op de G8-top voor Afrika doen ?
Shigeyuki Hiroki: De premier zal bevestigen dat Japan zijn ontwikkelingshulp voor Afrika tegen 2012 wil verdubbelen, tot 1,8 miljard dollar (1,15 miljard euro). Hij zal aan de andere landen van de G8 ook de wensen overmaken die de Afrikaanse leiders op TICAD IV hebben geformuleerd. Ontwikkeling en klimaatverandering zijn twee cruciale thema’s.
Is Japan van plan om ook Afrikaanse staatshoofden uit te nodigen ?
We inviteren zeven Afrikaanse landen: Zuid-Afrika, Algerije, Ethiopië, Ghana, Nigeria, Senegal en Tanzania, en ook de Afrikaanse Unie.
En wat met de Outreach 5 (China, India, Brazilië, Zuid-Afrika en Mexico) die er vorig jaar bij waren in Heiligendamm ?
We hebben die groep wat uitgebreid zodat ook Australië, Indonesië en Zuid-Korea erbij zijn. Deze groep zal het met de G8-landen vooral hebben over klimaatverandering, de Afrikaanse landen vooral over ontwikkeling.
Japan geeft slechts 0,17 procent van zijn bruto nationaal inkomen (bni) aan ontwikkeling en ligt daarmee ver achter op andere industrielanden. Heeft Japan een tijdschema om te komen tot 0,7 procent van het bni ? Ziet u een mogelijkheid dat uw eerste minister gaat aankondigen dat Japan zijn hulp optrekt tot 0,3 procent in 2015, de deadline voor het halen van de Millenniumdoelstellingen ?
We gaan stap voor stap tewerk. We beloven alleen dingen die we ook kunnen waarmaken. Voorlopig willen we alleen onze hulp aan Afrika verdubbelen tegen 2012. Dan zullen we zien waar we staan. Misschien is ons bni tegen dan gewijzigd en moeten we een en ander aanpassen. We willen graag zo snel mogelijk naar 0,7 procent maar we willen ons niet vastpinnen op een jaar zolang we niet weten of het haalbaar is. Dat is niet onze manier van werken.
Heeft het ermee te maken met het feit dat Japan geen traditie van liefdadigheid heeft, zoals Groot-Brittannië en andere Europese landen ?
Dat denk ik niet. Veel Japanners hebben geld gegeven voor de slachtoffers van de natuurrampen in China en Birma. Ik denk dat de mentaliteit van solidariteit met mensen in nood in Japan even sterk is als in de rest van de wereld.
Wat is de grootste verwezenlijking van TICAD IV, de voorbije conferentie over Afrikaans ontwikkeling ?
Ten eerste hebben we nog eens het belang bevestigd van partnerschap en ‘ownership’, (wat betekent dat de Afrikaanse landen zelf hun ontwikkeling in handen nemen, nvdr). Vervolgens hebben we het over de voedselcrisis gehad en zijn we tot de conclusie gekomen dat het gaat om een uitdaging die dringend aandacht moet krijgen.
Ten derde zijn de Afrikaanse landen zich bewust geworden van de ernst van de klimaatverandering. Veel landen appreciëren het Japanse initiatief voor een Cool Earth Partnership. Onze premier heeft een hulpprogramma van 10 miljard dollar (6,4 miljard euro) aangekondigd in de volgende vijf jaar. Aangezien veel Afrikaanse landen het moeilijk hebben om zich aan te passen aan de klimaatverandering, hopen we het grootste deel van het geld te kunnen besteden om hun situatie te verbeteren.
De Afrikaanse landen klagen erover dat het een globaal fonds is en dat de grote economieën, met name in Azië, aan de haal dreigen te gaan met het grootste deel.
Het belangrijkste is dat ze zich eerst aansluiten bij het partnerschap en dan kunnen we overgaan naar de volgende fase. Ik ben er zeker van dat veel Afrikaanse landen er hun voordeel bij zullen hebben.
Heb ik u goed begrepen toen u zei dat veel Afrikaanse landen voor TICAD IV zich niet realiseerden hoe ernstig het klimaatprobleem is ?
De Afrikaanse landen zijn – en waren- zich bewust van het probleem. TICAD heeft hen getoond hoe het nu verder moet en welke concrete maatregelen ze zelf kunnen nemen. Woestijnvorming bijvoorbeeld is een ernstig probleem. Het Cool Earth Partnership biedt oplossingen aan om er wat aan te doen.
In wat verschilt het Cool Earth Partnership van bestaande programma’s ?
Het doel is dat ontwikkeling en milieubescherming hand in hand gaan, als een tandem. We stellen de wens van de Afrikaanse landen om te ontwikkelen niet in vraag, zolang het gebeurt in overeenstemming met deze tandembenadering.
Volgens de Ierse rockster Bono bedriegt Japan de publieke opinie als het zegt dat het zijn hulp aan Afrika wil verdubbelen tegen 2012.
We hebben contact gehad met mijnheer Bono. Hij wil dat Japan een leidende rol speel in de weg naar ontwikkeling in Afrika. We hebben beloofd wat we effectief kunnen waarmaken en mijnheer Bono erkent het belang van ons engagement. We zullen realiseren wat we hebben beloofd, zoals we altijd al hebben gedaan in de vijftien jaar dat het TICAD-proces bestaat. En dat zal ook in de volgende vijf jaar zo zijn.
In welke mate heeft TICAD geholpen om de basishouding van de gemiddelde Japanner tegen Afrika te veranderen ?
De Japanners voelen zich nu veel meer verplicht tegenover Afrika. Afrika is in de maand mei elke dag op de radio, op televisie en in de kranten geweest. Daardoor begrijpt het Japanse publiek nu beter wat de problemen zijn en wat de hoop is van de Afrikanen. Het beeld van Afrika bij de gemiddelde Japanner is gevoelig veranderd.