Jeugdbendes steeds machtiger in Centraal-Amerika

De ‘mara’s’ zoals de bendes in de drie landen bekend staan, voerden hun gewelddadige activiteiten in de afgelopen weken op. Mara Salvatrucha (MS-13) en Mara 18 (M-18), aartsvijanden van elkaar, bedreigden allebei busbedrijven. Eén persoon werd vermoord, tachtig mensen werden gearresteerd en drie bussen werden vernield tijdens de staking die werd afgedwongen door de bendes. Zij protesteerden daarmee tegen een nieuwe wet die lidmaatschap van een bende als misdaad betitelt.
De nieuwe wet in El Salvador werd afgelopen zondag (19 september) van kracht. Op lidmaatschap van een bende staat nu een gevangenisstraf van maximaal tien jaar. De wet verklaart bendes ook illegaal en geeft aanklagers en rechters de bevoegdheid bankrekeningen te bevriezen en beslag te leggen op de onrechtmatig verkregen bezittingen van bendeleden.

Geen oplossing

Volgens Jeannette Aguilar van de Centraal-Amerikaanse Coalitie voor de Preventie van Jongerengeweld zal de nieuwe wet weinig effect hebben, omdat de oorzaak van de problemen niet wordt aangepakt. “De bevolking wil strengere maatregelen tegen de misdaad en deze wet is daar een antwoord op. Maar de wet zal niet zorgen voor een oplossing van het probleem.”
 
De wet scheert bovendien iedereen over één kam, zegt ze, of het nu gaat om een bendelid van veertig jaar of kinderen van tien jaar oud. “Dat is een grote fout, want het maakt nogal wat uit of je te maken hebt met een ervaren veertiger of een kind dat net in een bende opgenomen is. Een kind heeft een veel grotere kans om weer in de maatschappij te integreren.” De afgelopen jaren rekruteerden bendes steeds vaker jonge kinderen en oudere leden.
 
Tijdens de busstaking twee weken geleden in San Salvador, vond er ook een aanval plaats op een schoenenfabriek in San Pedro Sula, in het noordwesten van Honduras. Die  aanval, waarbij achttien mensen werden doodgeschoten, was volgens de politie een gevolg van een conflict tussen MS-13 en MS-18.

Moordcijfers

El Salvador, Honduras en Guatemala hebben samen het hoogste aantal moorden in de wereld, blijkt uit het jaarlijkse rapport van het VN-Bureau tegen Drugs en Misdaad (Unodc) dat in juni verscheen. 
Volgens het rapport werden tussen 2003 en 2008 gemiddeld 61 mensen per 100.000 inwoners vermoord in Honduras, 52 per 100.000 in El Salvador en 49 per 100.000 in Guatemala. Het wereldwijde gemiddelde was in 2004 minder dan 8 per 100.000.
El Salvador, Honduras en Guatemala hebben niet alleen te maken met jeugdbendes. Ze worden ook geteisterd door drugshandel en andere georganiseerde misdaad, en doodseskaders die worden gevormd door gepensioneerde en nog actieve politieagenten en militairen.
In Honduras werd in 2003 al een wet tegen bendes gelanceerd, maar die wist het probleem niet op te lossen. De wet leidde ertoe dat de mara’s zich gingen bezighouden met verschillende nieuwe criminele activiteiten.