Johannesburg moet eerste groene top worden

Meer dan 60.000 deelnemers worden er verwacht voor de tiendaagse
VN-conferentie en alle bijeenkomsten die in de marge ervan worden
georganiseerd. Zonder begeleidende maatregelen dreigt dat voor Johannesburg
en omgeving ergere gevolgen te hebben dan de doortocht van honderd kuddes op
hol geslagen olifanten. Maar de organisatoren pakken uit met een speciaal
initiatief dat de milieu-impact van de top zoveel mogelijk moet inperken.
Het geld daarvoor komt van het ministerie voor Landbouw, Natuurbescherming
en Milieu van de Zuid-Afrikaanse provincie Gauteng, het
VN-Ontwikkelingsprogramma (UNDP) en het Global Environment Facility (GEF) -
een financieringsmechanisme voor groene projecten in ontwikkelingslanden.

‘Greening the summit’ heet het initiatief. Zoveel mogelijk goederen en
diensten waarvan tijdens de conferentie gebruikt wordt gemaakt, zullen op
een milieuvriendelijke manier worden geproduceerd. Dat komt neer op een
enorme kapitaalsinjectie in de groene industrie in Zuid-Afrika - de WSSD-top
zal immers naar schatting 400 miljoen rand (37 miljoen euro) omzetten. Alle
vergadercentra en hotels die worden ingeschakeld, hebben het verzoek
gekregen zo efficiënt mogelijk om te springen met water en energie en afval
waar mogelijk te vermijden of minstens milieuvriendelijk te verwerken.
Deelnemers krijgen veel biologische kost voorgeschoteld, en de
onvermijdelijke wegwerpborden en -bekertjes zullen bestaan uit stoffen die
in de natuur makkelijk wordt afgebroken. Gekopieerd wordt er in principe
alleen tweezijdig en op recyclagepapier, enzovoort.

Om na te gaan of die waslijst van maatregelen ook iets oplevert, zullen de
gastheren dagelijks de stand van een ‘consumptiebarometer’ publiceren.
Deelnemers kunnen op die manier volgen hoeveel papier, stroom en
levensmiddelen ze er al hebben doorgejaagd bij hun pogingen om het
wereldmilieu te redden. Voor tijdens en na de top worden er ook onderzoeken
uitgevoerd om de lokale milieu-impact van de bijeenkomst precies in kaart te
brengen.

Maar de meeste conferentiegangers hebben hun grootste milieuzonde al achter
de rug voordat de top begint door met het vliegtuig aan te reizen. Er zijn
nog discussies aan de gang over een voorstel om deelnemers de mogelijkheid
te bieden ter compensatie van alle broeikasgassen die ze door hun vlucht en
door hun aanwezigheid op de top zullen uitstoten, te investeren in
energiebesparende maatregelen in Zuid-Afrika. Op die manier zouden zelfs
milieubewuste delegatieleden die van heel ver komen toch op hun twee oren
kunnen slapen.

Zuid-Afrikaanse milieu-activisten geloven niet dat de top van begin tot
einde een zegen zal blijken voor milieu in en om Johannesburg. Maar ze zijn
blij met het initiatief - ze gaan ervan uit dat de groene maatregelen in
Zuid-Afrika een belangrijke voorbeeldfunctie zullen vervullen.

Ook de VN hopen met de top in Johannesburg de bakens te verzetten: voortaan
zou er bij de organisatie van alle grote conferenties op
duurzaamheidsaspecten moeten worden gelet. Over alle groene inspanningen die
in Johannesburg worden geleverd en de resultaten ervan zal een rapport
worden geschreven, dat als handleiding voor de voorbereiding van toekomstige
topconferenties kan dienen.

De mate waarin Zuid-Afrika zich begint in te leven in het thema van de top,
heeft intussen al tot een milieurel geleid tussen de regering en de
vakbondskoepel COSATU. Minister van Milieu en Toerisme Valli Moosa zou graag
spoedig het gebruik van zakjes uit dun plastic verbieden. Volgens Moosa
slingeren er in Zuid-Afrika zoveel van die zakjes rond, dat ze verdienen te
worden uitgeroepen tot de nieuwe nationale bloem. Maar COSATU vreest dat er
door een verbod banen verloren zullen gaan in de plasticindustrie; de
vakbond voert ook aan dat de winkels de extra kost van milieuvriendelijker
verpakkingsmateriaal zullen doorrekenen aan hun klanten. Volgens de COSATU
heeft de regering door de opwinding rond de duurzaamheidstop alle gevoel
voor evenwicht verloren tussen de zorg voor milieu en de sociale noden in
het land. De vakbond en het ministerie van Milieu zijn al onderhandelingen
begonnen over de zaak.