"Jongste Europeanen" zien geen toekomst

Het spotje van 60 seconden is sinds eind oktober te zien op zenders als de BBC, CNN, Euronews en Eurosport. Jonge, lachende Kosovaren vormen met reusachtige puzzelstukken de contouren van hun land. Kosovo, een provincie van Servië met een overwegend etnisch Albanese bevolking, riep op 18 februari 2008 zijn onafhankelijkheid uit. Met uitzondering van Servië heeft ongeveer iedereen in Europa daar intussen vrede mee genomen.
De campagne moet investeerders aantrekken en het imago van Kosovo verbeteren. “De Servische propaganda heeft het echte gezicht van Kosovo jarenlang vervormd”, zegt Memli Krasniqi, de Kosovaarse ambtenaar die verantwoordelijke is voor de campagne. Maar het spotje stelt de mistroostige werkelijkheid dan weer overdreven rooskleurig voor. 

Jong en werkloos

Meer dan de helft van de Kosovaren is jonger dan 27. De Europese Commissie schat dat ongeveer driekwart van hen geen werk heeft. De algemene werkloosheid in Kosovo was de afgelopen tien jaar altijd hoger dan 40 procent, en de tendens is licht stijgend.
De meeste jongeren in de hoofdstad Pristina hangen rond in de talloze koffiehuizen. “Ik zit hier al vijf jaar koffie te drinken”, zegt Krenar Hysa. “We zitten hier vast, en daar gaat geen verandering in komen. In het begin wordt je daar gek van, maar je raakt er langzaam aan gewend”.
De toekomst ziet er inderdaad niet goed uit. De komende vijf jaar komen er nog eens 200.000 jongeren bij op de Kosovaarse arbeidsmarkt, terwijl er nauwelijks banen worden gecreëerd.
Kosovaarse jongeren kunnen hun geluk ook niet zomaar in het buitenland beproeven. De meeste westerse landen hebben in 2004 strenge visumregeling uitgewerkt voor Kosovaren. Terwijl de rest van de regio zich meer en meer integreert in de Europese Unie, neemt de isolatie van Kosovo toe. Vanaf begin volgend jaar geldt een soepele visumregeling voor Servië, Montenegro en Macedonië, maar Kosovo valt uit de boot. Het probleem is dat enkele Europese landen als Spanje, Griekenland en Roemenië niet van plan zijn de onafhankelijkheid van Kosovo te erkennen. 
In Kosovo zelf hebben jongeren het moeilijk met de conservatieve denkbeelden van hun ouders en familie. Vooral meisjes die willen leven zoals hun leeftijdsgenoten in de rest van Europa, raken daardoor geïsoleerd. Er zijn nauwelijks instellingen of organisaties die dergelijke jongeren kunnen opvangen of adviseren.
“Het aantal zelfmoorden neemt toe”, zegt Arsim Gerxhaliu, de directeur van het departement forensisch onderzoek in Pristina. “Dit jaar hadden we er al 110, wat veel is voor Kosovo. Ook het aantal jongeren dat betrokken raakt bij moorden en andere zware misdrijven is onrustbarend toegenomen”. In Mitrovica, een Servisch bastion in het noorden van Kosovo, komen ook steeds meer vechtpartijen voor.