Kameroen draait op illegale brandstof

“We kunnen de 600 franc (1,20 euro, red.) die bij tankstations wordt gevraagd, niet betalen”, zegt Ousmanou Saidou, eigenaar van een bromfiets. “Zoa zoa kost maar 400 franc (ongeveer 80 eurocent).” Alleen Kameroeners die goed bij kas zitten en bang zijn dat hun auto schade oploopt door gebruik van gesmokkelde benzine, tanken bij tankstations.

De brandstof van de nationale raffinaderij van Kameroen is veel duurder dan de illegale benzine die vanuit Nigeria het land wordt binnengesmokkeld. De meeste olie uit Kameroen is bestemd voor export, wat betekent dat het staatsoliebedrijf duurdere importolie verwerkt.

Kameroen deelt een 1.700 kilometer lange grens met Nigeria. Nigeriaanse rebellen uit de olierijke Deltaregio, criminelen en corrupte overheidsfunctionarissen draaien allemaal mee in de lucratieve illegale oliehandel. De zwarte markt bevindt zich in buurlanden, waaronder Kameroen. Dat land zou na Benin de belangrijkste bestemming zijn voor de smokkelwaar.

Goed georganiseerd

De brandstofsmokkel bedient zich van een goed georganiseerd netwerk van duizenden smokkelaars die benzine, diesel, kerosine en petroleum de grens over smokkelen. Vaak wordt er onderweg met het product geknoeid, zodat het meer oplevert. De talloze bospaden en toegangswegen vergemakkelijken de transacties, maar welke weg ook gekozen wordt, meestal werkt de douane mee. De ontelbare douaneposten zijn in feite niet meer dan een dekmantel.

“Als je ze niet omkoopt, nemen ze de brandstof in beslag en verkopen die zelf”, zegt een smokkelaar over de douanebeambten. De smokkelaars proberen daarom de douane zoveel mogelijk te omzeilen, omdat steekpenningen de winst verminderen. Een jonge agent durft te zeggen dat hij een schakel in het toeleveringstraject, evenals zijn baas. Iedereen is volgens hem betrokken bij de smokkel. “We leven er allemaal van”, zegt hij. Hoewel hij nog maar zes jaar bij de politie werkt, is hij inmiddels zijn derde huis aan het bouwen.

Voor duizenden jongeren is smokkelen de enige manier om aan de werkloosheid te ontsnappen. “Ik zit al vijftien jaar in de business”, zegt Sule Amadou (37), een universiteitsstudent. “Ik heb er veel aan te danken: ik ben getrouwd met twee vrouwen, heb zes kinderen en een eigen huis.”