Kan Amerikaanse bedrijfslobby ook de consensus achter Kyoto ondermijnen?

De Amerikaanse versie van Kyoto heet de Climate Stewardship Act, een
wetsvoorstel dat de industrie bindende reducties wilde opleggen voor de
uitstoot van CO2 en andere broeikasgassen. Vorige donderdag werd het
andermaal verworpen in de Senaat - het ging om de laatste kans om in deze
regeerperiode de emissies bij wet terug te dringen. De VS is ‘s werelds
grootste producent van broeikasgassen, en daarom voelt de Amerikaanse
regering niets voor Kyoto of enig ander klimaatverdrag. Het is volgens
Washington onvoldoende bewezen dat de aarde opwarmt door toedoen van de mens.

Nochtans is het verband tussen ‘global warming’ en het gebruik van fossiele
brandstoffen wel bewezen volgens het Amerikaans Bureau voor
Milieubescherming (EPA). In mei vorig jaar bracht de overheidsdienst een
officieel rapport uit over het thema. De titel sprak al boekdelen: ‘The
Climate Action Report 2002’. Het Competitive Enterprise Institute, een
lobbygroep die sinds 1998 gul gespekt wordt door het oliebedrijf Exxon,
noemde het ‘junkwetenschap’ en diende klacht in tegen de overheidsdienst.
Ook de Nationale Dienst voor Oceanen en de Atmosfeer werd door datzelfde
CEI aangeklaagd omwille van rapporten over klimaatverandering.

Een rechtbank is geen plaats om het debat over de klimaatverandering te
voeren, maar het CEI heeft zijn doel bereikt: de wetenschappelijke twijfel
is gezaaid en de politieke tegenstanders van emissiereducties kunnen
argumenten tegen verandering oogsten.

Intussen heeft de rest van de wereld wel een klimaatverdrag, hoewel Rusland
nog over de streep getrokken moet worden om het bindend te maken. Het
Kyoto-verdrag is gebaseerd op de wetenschappelijk consensus over het
broeikaseffect, opgesteld door het Intergouvernementeel Panel over de
Klimaatsverandering (IPCC). Tegen 2007 maakt het IPCC een nieuwe stand van
zaken op over het wetenschappelijke onderzoek naar klimaatverandering.
Kunnen de VS het verdere verloop van dat proces beïnvloeden?

Naast het CEI trekt ook het George C. Marshall Institute, een conservatieve
lobbygroep die zich toelegt op wetenschap en beleid, de wetenschappelijke
fundering onder het klimaatverdrag van Kyoto in twijfel. De groep betoogt
dat de aanbevelingen van het IPCC politiek bevooroordeeld zijn.

Het zal moeilijk zijn om dat soort druk (zoals in de VS) uit te oefenen op
het Intergouvernementeel Panel over de Klimaatsverandering, zegt Eric
Haites, een econoom die er sinds 1992 samenwerkt met het IPCC. Het in
Genève gevestigde IPCC werd opgericht door twee internationale instellingen
(de Verenigde Naties en het Wereld Meteorologisch Instituut) maar opereert
daar volledig los van. Bijna al het IPCC-werk wordt verricht door
duizenden onafhankelijke natuurwetenschappers en andere experts, die hun
diensten verlenen, zegt Haites. Het IPCC-personeel bestaat uit hoogstens
vier mensen. De werkgroepen en task forces worden gefinancierd door een
roterende groep van individuele landen. In totaal doen er een 150-tal
landen mee.

Steven Guilbeault van Greenpeace Canada gelooft dat het IPCC wel onder
politieke druk kan komen te staan. Washington is er immers al in geslaagd
om de herverkiezing van Robert Watson als hoofd van het IPCC tegen te
houden. De klimatoloog van de Wereldbank was persona non grata voor de
Amerikaanse oliebedrijven. Uit een interne memo aan het Witte Huis waar
Greenpeace de hand op kon leggen, blijkt dat het oliebedrijf Exxon om zijn
afzetting vroeg.

Onder de huidige voorzitter, de econoom en ingenieur Rajendra Pachauri,
doet het IPCC zijn job zoals het hoort, meent Guilbeault. Het is in ieders
belang dat het panel onafhankelijk wetenschappelijk werk blijft afleveren.

Het Intergouvernementeel Klimaatpanel maakte intussen drie keer een stand
van zaken op over de kennis klimaatsverandering. In haar laatste rapport
(september 2001) vatte het IPCC de wetenschappelijke consensus als volgt
samen: de aarde is de voorbije eeuw 0,6 graad warmer geworden en er zijn
nieuwe en sterkere bewijzen dat het grootste deel van de opwarming die de
laatste vijftig is waargenomen, te wijten is aan menselijke activiteiten.