"Kans om echt een eind te maken aan het seksuele geweld"

Het gewapend conflict in die periode ging gepaard met verkrachting en seksueel geweld op grote schaal, zowel door Congolese als niet-Congolese actoren. Groepsverkrachting, gedwongen incest, genitale verminking en zelfs kannibalisme werden door gewapende strijders gebruikt om de lokale bevolking te terroriseren.

De inhoud van “Mapping Project” lekte al in augustus uit en werd toen streng veroordeeld door de Oegandese en Rwandese regering. Hun soldaten waren betrokken bij bovengenoemde wreedheden. Wel tevreden met de publicatie van het VN-rapport was het Congolese middenveld. Begin september pleitten 220 Congolese mensenrechtenorganisaties gezamenlijk voor de oprichting van een juridisch kader, om de daders van deze misdaden voor de rechter te brengen.

In Swahili

De feiten uit het rapport zijn niet nieuw, maar zes maanden onderzoek heeft ze wel zorgvuldig in kaart gebracht. Het middenveld in Zuid-Kivu probeert er nu voor te zorgen dat er iets gebeurt met de bevindingen. “Momenteel bestuderen we het rapport pagina per pagina”, zegt Dieudonné Sango, lid van de commissie die de opvolging coördineert. “Daarna maken we onze aanbevelingen over aan de Congolese regering en de VN.”

Het is de bedoeling om de meest opmerkelijke gegevens uit de studie te vertalen naar het Swahili. “We zoeken fondsen voor de vertaling in alle dialecten van de provincie, zodat de bevolking de inhoud zelf kan lezen”, verklaart Sango. “Na een rondreis doorheen Zuid-Kivu laten we de mensen enkele weken de tijd om het rapport te lezen en hun eigen aanbevelingen op te schrijven. Dit is een kans om een eind te maken aan dit soort misdaden.”

Solange Lwashiga van Vrouwen voor de Vrede in Zuid-Kivu vreest dat de Congolese rechtbanken niet bevoegd zullen om de duizenden daders te vervolgen. De misdaden in het VN-rapport zijn complex van aard, en er zijn meerdere nationaliteiten bij betrokken. “Daarom vragen we dat de internationale gemeenschap, met de actieve steun van de Congolese autoriteiten, gerechtigheid brengt voor de vergeten slachtoffers van de verschillende conflicten op Congolese bodem.”

Erg laat alarmsignaal

“Het rapport is een erkenning door de internationale gemeenschap dat vrouwen verschrikkelijk hebben geleden. Hoewel de VN een erg laat alarmsignaal geeft, moeten we dit toejuichen”, stelt Agnès Sadiki, ondervoorzitster van de Vereniging voor Vrouwelijke Journalisten in Congo (AFEM).

“Vrouwen zullen hun argumenten versterken door overal in de provincie te gaan spreken met anderen die niet kunnen lezen of schrijven. Ze zullen hen vragen een petitie te tekenen om aan de buitenwereld te laten weten dat het gedaan moet zijn. De vicieuze cirkel van straffeloosheid en onveiligheid in Congo moet eindelijk worden doorbroken”, aldus nog Sadiki, die bij de openbare omroep RTN werkt.