Kenia telt af naar de verkiezingen

‘Als hij niet meedoet, dan zal hij de verkiezingen zeker niet winnen’, zei Musini, touroperator en booteigenaar in Lamu, eerder die dag bijna hoopvol. Het gevecht zal uiteindelijk beslecht worden tussen Raïla Odinga, die in de vorige verkiezingen — volgens velen onterecht — de duimen moest leggen tegen huidig president Kibaki, en Uhuru Kenyatta, zoon van Kenia’s eerste president Yomo Kenyatta. ‘Zo vader zo zoon’, bevestigt James. Hij is een taximan van Mombasa en overtuigde Uhuru Kenyatta fan. ‘Zestig procent plus één, in de eerste ronde. We gaan zeker winnen.’

‘Als ik echt zou stemmen voor wie ik goed vind, zou ik voor Dida stemmen’, vertelt een boot taximan in Shella, Lamu. ‘Maar ik stem voor Kenyatta, want ik doe business met hem.’ Hij vertelt over een aanklacht voor drugssmokkel uit Afghanistan waar hij en enkele anderen ooit ongewild in verzeild geraakten en hoe er toen hulp vanuit het Kenyatta kamp was gekomen voor hun vrijlating.

Mohamed Dida kan bij velen op heel wat sympathie rekenen. De Somalisch-Keniaanse leraar is, in tegenstelling tot zijn presidentiële rivalen, een absolute nieuwkomer in de politiek. In zijn antwoorden aan het tweekoppig interviewteam valt hij tijdens het debat met zijn stijl en inhoud dan ook danig uit de toon.
‘De topsalarissen moeten niet enkel bevroren worden, het geld moet ook terugbetaald worden’, lanceert Dida op nationale televisie, tot groot jolijt van de toeschouwers. De zeer religieuze moslim draait er in de loop van de avond zijn hand niet voor om om Jezus bij het debat te betrekken, wetende dat de meerderheid van de Kenianen praktiserende christenen zijn. ‘Jezus zou niet in een konvooi met zes terreinwagen rijden terwijl het regent op de hoofden van onschuldige Kenianen’, zegt hij over de privileges van de politici.

Het tweede presidentieel debat wordt rechtstreeks uitgezonden op groot scherm op het Fort plein in de havenstad Lamu. Bij aanvang zit Fort Lamu goed vol, vooraan mensen af en aan blijven lopen en halverwege druipen er ook heel wat mensen terug af. Ook het tweede debat is hoofdzakelijk in het Engels, al wordt er deze keer ook een vraag in het Swahili gesteld en beantwoord door de kandidaten. Dida’s tussenkomsten worden op heel wat applaus en gelach onthaald. Iedereen, de kandidaat incluis, weet dat hij geen schijn van kans maakt, ondanks de populariteit van zijn tussenkomsten. Vooral het feit dat enkele weken geleden de meerderheid van de Kenianen nog nooit van hem gehoord hadden speelt hem parten. Ook de twee favorieten en krachtdadige figuren als Martha Karua en Peter Kenneth dragen zichtbaar de goedkeuring van het publiek weg. Ook voor deze twee laatsten is de tijd nog niet rijp, voor de meesten is het een uitgemaakte zaak dat het nu om Odinga en Kenyatta gaat.

Het debat op 25 februari behandelt de hete hangijzers van minimuminkomen en economie, corruptie en land. De kandidaten moeten zich ieders verantwoorden voor schandalen waarin ze in verleden verwikkeld zouden geweest zijn. Algauw zijn het niet alleen de interviewers, maar ook de kandidaten die elkaar het vuur aan de schenen leggen over vermeende schandalen. Na een moeizaam over en weer gepraat over het persoonlijk aandeel van de kandidaten in corruptieschandalen brengt Dida de zaal nogmaals aan het lachen wanneer hij zich rechtstreeks tot de moderatoren richt met de vraag: ‘Hadden jullie nu echt gedacht dat de dief openlijk zou bekennen dat hij gestolen heeft?’

In de Keniaanse dagbladen en online lijkt de appreciatie voor dit tweede debat ook erg groot. ‘De debatten hebben de kandidaten tot nederigheid gedwongen en een menselijk gezicht gegeven’, schrijft Anderson Omoto in een lezersbrief aan de Keniaanse krant Daily Nation.

De uitbater van een café met zicht op Fort Lamu vertelt hoe wijlen zijn vader lid was van het eerste parlement na de onafhankelijkheid. Niettemin gaat hij komende maandag pas voor het eerst stemmen. ‘Andere keren moest ik werken. Als mensen geen geld toegestopt krijgen ter compensatie gaan ze vaak niet stemmen. Deze keer heb ik de namiddag dienst, dus kan ik ‘s morgens gaan stemmen.’

Intussen worden kosten nog moeite gespaard om de Kenianen aan te manen tot een vredevolle stembusgang en hebben ook de presidentskandidaten gezworen dat ze de uitslag van de verkiezingen zouden aanvaarden of aanvechten via juridische weg.