Kenianen en Zuid-Afrikanen bankieren met gsm

Even naar de bank? In Afrika is het soms gemakkelijker gezegd dan gedaan. Wie op het platteland woont, moet vaak grote afstanden overbruggen tot aan het dichtstbijzijnde filiaal. Gecombineerd met hoge transactiekosten en het lage scholingsniveau van veel armen, leidt het ertoe dat baar schatting vier op vijf mensen in de Minst Ontwikkelde Landen geen bankrekening heeft.
Een miljard mensen ter wereld heeft een bankrekening, maar er zijn er wel drie miljard mensen met een gsm, zegt de ‘Consultative Group to Assist the Poor’ (CGAP). In de Democratische Republiek Congo zijn de cijfers nog hallucinanter: drie miljoen mobieltjes tegenover 20.000 bankrekeningen. De organisatie ging in februari een partnerschap ter waarde van 26 miljoen dollar aan met de Bill en Melinda Gates Foundation om de mogelijkheden van phonebanking uit te pluizen.
Bankieren met de gsm bestaat al in Kenia, waar de grootste gsm-provider Safaricom samen met Vodafone eerder dit jaar M-PESA lanceerde. Dat systeem biedt abonnees de kans geld te storten, over te schrijven en af te halen met behulp van de mobiele telefoon. Plaatselijke winkels voor mobiele telefonie zijn omgevormd tot virtuele banken.
In Zuid-Afrika heeft het in 2005 op gerichte Wizzit aanzienlijk succes geboekt in de townships en op het platteland. Het zegt intussen meer dan 100.000 actieve gebruikers te tellen. Wizzit geeft al zijn klanten een Maestrokaart, en klanten kunnen via de telefoon geld overschrijven en met de kaart aankopen doen in winkels. Werkloze jongeren worden ingezet als zogenaamde “Wizz kids” om in de townships en op het platteland klanten te werven en hen het systeem te leren gebruiken.
Wizzit trok bijvoorbeeld naar Waterpoort, een kleine plattelandsgemeente. De dichtstbijzijnde bank is meer dan honderd kilometer verderop en er wonen veel migranten uit Zimbabwe. Zij worden cash betaald en verliezen vaak inkomsten aan smeergeld of diefstal als ze het geld proberen te bezorgen aan hun familie in Zimbabwe. Met Wizzit kunnen ze het geld veilig over de grens krijgen.