Klaslokalen blijven leeg na orkaan Bopha

Leerkracht Maricel Loreniana is op post, vooraan in de klas, maar kinderen zijn er niet. De klas is helemaal leeg, zonder het gebruikelijke lawaai en de opwinding van de 41 tienjarige jongens.

Maricel is erin geslaagd het aanwezigheidsregister te redden. De pagina’s zijn bruin en vol vlekken, maar de namen van de leerlingen zijn nog leesbaar. Ze schrijft de namen over, duidt aan welke leerlingen verhuisd zijn, wie in een opvangcentrum zit, en wie vermist is na de doortocht van cycloon Bopha door het dorp Ney Bataan. “Na Bopha had ik met de meeste van mijn leerlingen geen contact meer”, zegt ze. “De meeste jongens wonen nu elders, in opvangcentra te ver van school, of bij familie.”

Zestien leerlingen dood

Van de leerlingen van de Cabinuangan-basisschool, waar Maricel lesgeeft, zijn zestien leerlingen overleden en nog eens zeventien anderen vermist. Maar niemand is zeker van die cijfers.

“Van een van mijn leerlingen weet ik het zeker, omdat hij mijn neefje is”, zegt ze. “Het is nu al meer dan een maand en niemand heeft nieuws over hem, zijn broers en zussen of zijn vader gehoord.”

Het gezin woonde in het nabijgelegen gehucht Andap, dat vrijwel helemaal weggespoeld is. Het dorpje is begraven onder de rotsen en het puin van een aardverschuiving die door de vallei denderde.

Een groepje jongens, die rond een omvergevallen palmboom spelen, vertelt wat er gebeurde. “Eerst dachten we dat het geluid van de regen en de donder kwam”, zeggen ze. “Maar dan realiseerden we ons dat het van stenen en rotsen kwam die van de hellingen rolden. Het was erg luid en angstaanjagend.”

“Ik ben bang van de wind nu, en bang van de regen”, zegt een van de jongetjes. “Ik wil terug naar school en naar mijn boeken.”

Vernield

Maar in de basisschool van Andap staat het water in de overblijvende klassen nog altijd tot aan het schoolbord. Sommige klassen zijn zelfs helemaal vernield.

Hulporganisaties in de getroffen provincies in Mindanao proberen de scholen opnieuw op te starten. Kinderen maken 42 procent uit van de mensen die getroffen zijn door de ramp. In de vier zwaarst getroffen provincies gaat het om naar schatting 436.540 kinderen en studenten. Daarvan zijn er zo’n 170.000 moeten vertrekken uit hun huis.

De kinderen zijn vaak ook hun schoolmateriaal en boeken kwijt. Volgens de hulporganisaties zijn de stress na de ramp, de verhuizing, en de sociale en economische kwetsbaarheid van de kinderen nefast voor hun psychisch welzijn.

Onderwijs cruciaal

Unicef, Plan International, World Vision en Save the Children vinden het daarom een prioriteit om kinderen terug naar school te krijgen, even belangrijk als de toegang tot zuiver water, onderdak en voeding.

“Onderwijs redt levens in rampen zoals deze”, zegt Rhoewena Loreto van Unicef. “Kinderen hebben nood aan het ritme van de school en ruimte om met andere kinderen te interageren. De routine, stabiliteit en de structuur van de school helpen kinderen en leerkrachten om te hopen voor de toekomst. En dat is van cruciaal belang voor hun psychisch herstel.”

Carin van der Hor van Plan International voegt daaraan toe dat kinderen die niet zijn opgeleid, later vaak in gevaarlijker werk, in mensenhandel of een jong huwelijk terechtkomen. Als een kind opgroeit in een veilige leeromgeving, dan is den kans kleiner dat zoiets gebeurt.”

De hulporganisaties hebben daarom samen met de Filipijnse overheid tijdelijke scholen opgericht. Daar worden ook cursussen gegeven voor leerkrachten als Maricel. Ze leren er hoe ze om kunnen gaan met de stress bij kinderen.

“Tot de kinderen weer klaar zijn voor lessen, zullen we zingen, dansen en spelen om ons te helpen met de ervaringen om te gaan”, zegt Maricel. “Amper vijf van mijn leerlingen komt naar de Unicef-tent. Maar ik hoop dat ook de anderen snel terugkomen.”