Klimaattop Kopenhagen: Verwachtingen hoog gespannen

Ronkende beloftes

‘Nog nooit zijn er zoveel ronkende beloftes gedaan door zoveel landen’, aldus een gemotiveerde De Boer. Vooral de beloftes van de snelle groeiers zoals India, China en Brazilië zijn belangrijk. Anders dan in het Kyoto-protocol zouden deze landen in een nieuw akkoord ook emissiebeperkingen moeten realiseren, met name 15 tot 30 procent in vergelijking met de emissies die een gewoon groeiritme zouden opleveren (business as usual- BaU). Begin december beloofde India tegen 2020 een reductie te realiseren van 20 procent in CO2 intensiteit van de economie (dwz vermindering van CO2 uitstoot per geproduceerde eenheid bnp). Eerder al had ook China laten weten dat het tegen 2020 de CO2 intensiteit van zijn economie zal reduceren met 40 tot 45 procent ten opzichte van 2005. Indonesië beloofde eind september al om 26 procent tegen 2020 te realiseren, ten opzichte van BaU.
Brazilië beloofde dan weer om tegen 2020 36,1 tot 38,9 procent te realiseren tegenover BaU, en dit vooral door ontbossing af te remmen.

Wantrouwen wegmasseren

Voor de milieuorganisaties leggen deze toezeggingen de bal opnieuw in het kamp van de rijke landen, die volgens hen meer moeten doen dan wat nu op tafel ligt. De VS, die niet meededen in het Kyotoprotocol, beloven 17 procent reductie tegen 2020 in vergelijking met 2005, wat neerkomt op 4 procent reductie vergeleken met de emissies van 1990, het referentiepunt voor het Kyotoprotocol. De EU engageert zich voor een reductie van 20 procent tegen 2020 vergeleken met 1990. Die 20 procent kan opgetrokken worden tot 30 procent als landen als Australië, Canada, Japan, en de VS ook noemenswaardige reducties willen realiseren.
Maar voor de ontwikkelingslanden gaan de rijke landen niet ver genoeg. Bij het begin van de conferentie lieten de G77 +China – inmiddels een groep van 130 landen-  al weten dat ze een sterker engagement willen. Lumumba Stanislaus Di-Aping, onderhandelaar voor de G77, vindt dat de doelstellingen van de EU te weinig ambitieus zijn. De G77 + China vragen ook concrete bedragen voor klimaatgeld voor het Zuiden en afspraken voor technologie-overdracht, en Europa heeft nog altijd geen concrete bedragen genoemd. Er zal tussen die twee groepen – de industrielanden enerzijds en de G77 + China anderzijds- nog heel wat wantrouwen moeten weggemasseerd worden.
De ontwikkelingslanden hebben ook hun bezorgdheid geuit over het feit dat er zoveel versies circuleren van ontwerpteksten, zodat het soms moeilijk is om door de bomen het bos nog te zien. Er moet dus nog heel wat werk verzet worden om de onderhandelingsposities uit te klaren, de punten scherp te stellen en plooien glad te strijken. Maar er wordt wel verwacht dat beide partijen gaan voor een sterk akkoord.

Voor de Russische federatie beloofde president Medvedev in november de groei van de CO2 emissies met 22 tot 25 procent in te perken ten opzichte van 1990. Dat lijkt gigantisch, maar  Rusland neemt een heel aparte positie in het debat in. In 2007 zaten de emissies 34 procent onder de uitstoot van 1990. Tijdens de economische crisis van 2008 zijn die emissies verder gedaald. Sommigen schatten dat de emissies van Rusland op dit ogenblik wel 40 procent onder het niveau van 1990 zitten. Wat Rusland vooral interesseert, is om nog ruimte te hebben voor economische groei, maar die is niet meteen bedreigd. 

Obstructie 

Echte tegenwerking is er vanuit Saoudi-Arabië en de Golfstaten. Hun verzet situeert zich op verschillende domeinen. Zij willen zowel alle maatregelen die de vraag naar olie willen afremmen, tegengaan. Zij vragen ook compensatie voor het verlies aan inkomsten, ze verzetten zich tegen de vraag aan ontwikkelingslanden om hun uitstoot in te krimpen, en zijn absolute voorstander van propere technologieën voor ontginning van fossiele brandstoffen, zoals CO2 opslag in de ondergrond, kortweg CCS genoemd (Carbon Capture and Storage).
Tegenwind komt er ook van groepen die nog steeds twijfel zaaien rond het fenomeen van de globale opwarming zelf. Zo vinden er bijvoorbeeld dinsdag 8 en woensdag 9 december workshops plaats onder leiding van het zogenaamde Committee for a Constructive Tomorrow, die de bevindingen van het IPCC in twijfel trekken.

De klok tikt TckTckTck

Daar tegenover staan dan weer grote campagnes zoals TckTckTck van de internationale milieuorganisaties. Bij het begin van de conferentie werden de handtekeningen van de meer dan 10 miljoen mensen die de TckTckTck campagne ondertekenden, overhandigd aan voorzitter Yvo de Boer, de Deense eerste minister Rasmussen en de Deense klimaatminister Connie Hedegaard.
Directeur van Greenpeace International, Kumi Naidoo, zei daarbij dat dit een bewijs is voor het wereldwijde draagvlak voor een sterk akkoord. Dat brede draagvlak is er ook vanuit de bedrijfswereld. Meer dan 500 multinationals schaarden zich achter een oproep van de Universiteit van Cambrigde voor een sterk akkoord en tegen het op de lange baan schuiven van zo’n akkoord.