Klimaatverandering bedreigt kleine boeren in Mozambique

“Dit jaar is het erg moeilijk, omdat het erg koud was”, zegt de alleenstaande moeder. Mozambique staat vooral bekend om de hitte en de overstromingen, maar dit jaar heeft een gebrek aan neerslag in combinatie met een strenge winter het de landbouwers, die 80 procent van de bevolking uitmaken, op een andere manier moeilijk gemaakt.

“Er waren niet meer koude dagen, maar de minimumtemperaturen waren de laagste in vijftig jaar”, zegt Sergio Buque, klimatoloog aan het Nationaal Meteorologisch Insitutuut van Mozambique.

Het vorige record was 7,4 graden Celsius in 1958, dit jaar werd een nieuwe minimumtemperatuur van 5,1 graden gemeten in juni. Bovendien bleef de voorspelde neerslag uit en werd het een erg droge periode. “Nu al kunnen we spreken van een abnormaal seizoen op het vlak van neerslag”, zegt Dulce Chilundo, hoofd van het Nationaal Centrum voor Natuurrampen. “Alles verandert, mogelijk als gevolg van de klimaatverandering, ik weet het niet.”

Stijgende voedselprijzen

“Vroeger regende het twee of drie keer per maand. Nu maken we soms vijf maanden op rij zonder neerslag mee”, zegt Jossefa, die al 29 jaar hetzelfde stukje land bewerkt met haar moeder, tante en schoonzus. Ze zijn allemaal alleenstaande moeders.

De 41-jarige Jossefa maakt zich zorgen over haar kroost, want het spaargeld dreigt op te raken. “Het is niet genoeg, want twee van mijn kinderen studeren.”

In september 2010 ging de stadsbevolking in Mozambique de straat op om te protesteren tegen de stijgende voedselprijzen. Maar de kleine boeren die verdeeld zijn over het hele land kunnen moeilijk protesteren tegen de factoren die hun productie in het gedrang brengen.

Volgens de Voedsel- en Landbouworganisatie van de VN (FAO) zijn meer dan acht miljoen inwoners in het land zijn ondervoed. “Ik denk dat de veranderingen te groot zijn om ze op lokaal niveau in de hand te houden”, zegt Lola Castro van het Wereldvoedselprogramma. “Ouderen zeggen ons dat het moeilijk te bepalen is wanneer ze moeten planten en oogsten. Ze weten niet mee wanneer het gaat regenen. Het is duidelijk dat er iets verandert.”

Mozambique blijft bovendien erg kwetsbaar voor overstromingen, omdat de boeren hun gewassen planten in overstromingsgebieden. “Dat is het meest vruchtbare gebied”, zegt Castro, “en het is onmogelijk om de mensen op andere gedachten te brengen.”

De overheid raadt de boeren aan om meer robuuste gewassen te gebruiken die ook in drogere, hoger gelegen gebieden overleven, zoals cassave en sorghum, of gewassen die sneller geoogst kunnen worden.