Klimaatverandering hertekent Braziliaanse landbouwkaart

Embrapa, het Braziliaanse overheidsbedrijf voor landbouwkundig onderzoek, heeft een aantal simulaties uitgevoerd om de invloed van de opwarming van de aarde op de teelt van soja, maïs, koffie, rijst en bonen in kaart te brengen. Uitgaande van een temperatuurstijging van 1,3 tot 5,8 graden Celsius en 5 tot 15 procent meer neerslag werd het duidelijk dat de teeltgebieden van de belangrijkste gewassen in Brazilië ingrijpend zullen verschuiven.


De komende decennia zal de productie van graangewassen steeds moeilijker worden in het zuiden van Brazilië, terwijl meerjarige gewassen als koffie het er steeds beter zullen doen, zeggen de experts van Embrapa. Gewassen die de verwachte extreme hitte van de zomer niet goed verdragen, zullen opschuiven naar het midwesten van Brazilië.


Er zijn al meer theoretische studies gemaakt over de effecten van de opwarming van de aarde op de rijke landbouwgebieden in het zuidoosten van Zuid-Amerika. Maar er is nog veel meer onderzoek nodig. “We hebben dringend veldproeven nodig om de problemen beter te leren kennen”, klaagt Moacir Antônio Berlato, een landbouwmeteoroloog van de Federale Universiteit van Rio Grande do Sul.


Meteorologische gegevens van de voorbije jaren zetten de boeren wel al een heel eind op weg. Het begint bijvoorbeeld steeds meer en vaker te regenen in het zuiden van Brazilië, wat de graanoogst negatief beïnvloed maar de tuinbouw juist voordelen verschaft. De gemiddelde temperaturen lopen op. Die verandering is al decennia bezig en heeft waarschijnlijk ook te maken met ontbossing en veranderingen in het gebruik van de beschikbare landbouwgrond.  


Embrapa ontwikkelt al plantensoorten die meer regen en hogere temperaturen kunnen verdragen. Het ministerie van Landbouw wil bij de toekomstige afbakening van teeltzones ook rekening houden met het veranderende klimaat. In het zoneplan voor het oogstjaar 2007-2008, dat eind juni wordt bekendgemaakt, komen er voor bepaalde gebieden in het zuiden van het land teeltbeperkingen, zegt de verantwoordelijke ambtenaar Francisco Mitidieri. In Rio Grande, de deelstaat waar de klimaatverandering het sterkst speelt, krijgen boeren ook voor het eerst gebieden toegewezen waar ze zonnebloemen, ricinus en fruit kunnen telen.


Intussen kan de landbouw ook helpen bij de strijd tegen de opwarming van de aarde. Embrapa probeert de Braziliaanse boeren te overtuigen van nieuwe technieken die grotere hoeveelheden van het broeikasgas koolstofdioxide kunnen binden. Boeren kunnen een deel van hun akkers omzetten in boomplantages en kunnen overschakelen op geavanceerde zaaitechnieken waarbij de bodem niet meer omgeploegd wordt. Dat laatste bespaart per jaar en per hectare de uitstoot van 500 kilogram koolstofdioxide. In Brazilië komen 23 miljoen hectaren landbouwgrond in aanmerking voor die nieuwe zaaimethode, waardoor het totale effect aanzienlijk is. Misschien krijgen de Braziliaanse boeren in de toekomst een vergoeding voor die inspanningen, zoals nu al het geval is bij hun collega’s in Canada en Texas.