Koerdische verkiezingsoverwinning in Kirkuk voedt angst voor etnische zuiveringen

De twee grote Koerdische partijen gaan ervan uit dat ze samen twee derden van de zetels in handen zullen krijgen in de stadsraad van Kirkuk. De Koerden in Kirkuk doen behoorlijk triomfantelijk. “Het Turkmeens Front van Irak is uitgeteld”, zegt de Koerdische journalist Shuan Daoud. Het Front is de grootste partij van etnische Turkmenen in Kirkuk. De meeste van de 1 tot 1,5 miljoen Turkmenen in Irak leven in en rond Kirkuk. Veel Koerden gaan ervan uit dat het Front vooral de belangen van de Turkse regering in Irak behartigt – de Turkmenen zijn etnisch verwant met de Turken. Ook van hun Arabische medeburgers hebben de Koerden geen hoge pet op. “Veel soennitische Arabieren dienden in het leger of in de veiligheidsdienst van (de voormalige Iraakse leider) Saddam”, zegt Daoud. “Ze waren tegen het overgangsbewind en tegen de verkiezingen. Maar er is geen weg terug voor hen. Kirkuk is een Koerdische stad”

De etnische Turkmenen en de Arabische Irakezen in Kirkuk zien de bui al hangen. Volgens Shuan Daoud hadden de Koerdische leiders al een overeenkomst gesloten met de voorlopige regering van premier Iyad Allawi om dit jaar alle Arabieren die door het regime van Saddam Hoessein naar het Koerdische noorden van Irak werden verhuisd, terug naar het zuiden te sturen. Hun plaats zou worden ingenomen door Koerdische vluchtelingen.

De niet-Koerden in Kirkuk geloven niet dat de verkiezingen eerlijk zijn verlopen. “Er was geen toezicht van de Verenigde Naties,” werpt Ali Mahdi op, een functionaris van het Turkmeens Front van Irak. Het Front beweert dat veel van de ongeveer 100.000 Koerdische vluchtelingen die in de stad naar de stembus mochten gaan, nooit in Kirkuk hebben geleefd. Officieel ging het om mensen die onder het bewind van Saddam Hoessein waren verdreven. “We eisen dat de VN onze klachten onderzoekt”, zegt Ali Mahdi. “Zolang dat niet gebeurd is, kunnen we niet zeggen dat de verkiezingen hier eerlijk zijn verlopen.”

Ook de Arabische politici in de stad, die de verkiezingen boycotten, zijn niet te spreken over de beslissing van de overgangsregering om Koerdische vluchtelingen toe te laten tot de verkiezingen. Daardoor “lag het resultaat al vast voor de verkiezingen begonnen”, zegt sjeik Hosni al-Ubaidy, een soenniet en voorman van de Arabische eenheidslijst in de stad. Volgens Ubaidy werden er in sommige Arabische wijken Koerdische of Turkmeense verkiezingsambtenaren ingezet. Die zouden gesjoemeld hebben bij de registratie van de uitgebrachte stemmen.

Vertegenwoordigers van de sjiitische geestelijke Moqtada al-Sadr in Kirkuk zeggen dat mannen in Iraakse politie-uniformen in de sjiitische wijken de stembrieven uit sommige kiesbureaus weghaalden voordat ze geteld konden worden. Ook de Iraakse Organisatie voor Mensenrechten en de Civiele Samenleving in het voornamelijk door Arabieren bewoonde wijk Haweijah, zegt dat er daar stembussen zijn weggehaald. De beschuldigingen kunnen niet bevestigd worden, maar ook moeilijk weerlegd, want alle onafhankelijke waarnemers zaten op de verkiezingsdag in Jordanië. De klachten maken in elk geval duidelijk dat de bestuurders van Kirkuk moeilijke tijden te wachten staan.

Sommige vertegenwoordigers van de minderheden in de stad zijn ongelukkig over de etnische inslag van de verkiezingen. “Het is niet goed een lijst voor sjiieten te hebben, een soennieten, een voor Turkmenen en een voor Koerden”, zegt sjeik Ubaidy. “Dit waren geen verkiezingen, het was een volkstelling.” Hij waarschuwt de Koerden misbruik te maken van hun overwinning. “Als de Koerden overdrijven, zullen wij ook een nieuwe koers inslaan.” (PD)