Koeweitse “halve democratie” sleept zich naar verkiezingen (analyse)

Koeweit kreeg in 1962 als eerste Arabische land aan de Golf een grondwet en een parlementair systeem. Maar de Koeweitse democratie draait vierkant. De Nationale Assemblee is er intussen al zes keer ontbonden. Sinds 2006 heeft het land drie verschillende parlementen en vijf regeringen gehad. De laatste regering hield het net twee maanden uit.
Na aanhoudende spanningen tussen de wetgevende en de uitvoerende instellingen – een probleem waarmee Koeweit al jaren kampt – ontbond emir en staatshoofd Sabah IV Al-Ahmad Al-Jaber Al-Sabah in maart het parlement nog maar eens.

Nog meer verdeeldheid

De verkiezingscampagne geeft aan dat het politieke landschap in Koeweit nog meer verdeeld is dan tijdens de verkiezingen van 2008. Politieke partijen zijn niet toegelaten, maar de zakenwereld en groepen met een nationalistische, religieuze of net een liberale inslag en verschillende stammen proberen allemaal zoveel mogelijk vertegenwoordigers naar het parlement te sturen en invloed op andere politici te verwerven. Waarschijnlijk komt er dus weer een sterk gefragmenteerd parlement uit de bus.
De voorbije jaren heeft de islamistische oppositie aan belang ingeboet en is de invloed van de stammen in de politiek sterker geworden. De islamisten dienden als een buffer tegen liberale ideeën, en doordat ze op hun retour zijn, komt het parlement steeds meer in aanvaring met de door de emir en zijn verwanten gedomineerde regering.
 
Een compromis tussen de Koeweitse politici – gewone burgers - en de regerende familie over politieke hervormingen wordt niet verwacht, waardoor Koeweit veroordeeld lijkt tot nog meer instabiliteit. 

Langzame veranderingen

Sommige politici vinden dat niet eens zo erg. “Herhaalde verkiezingen leveren in elk geval meer op dan een langdurige ontbinding van het parlement”, vindt Bassem Al-Loughani. Hij kwam bij de twee vorige verkiezingen op, maar raakte niet verkozen. “We moeten langzaam leren uit onze fouten. De regio is niet klaar voor radicale veranderingen in het democratisch systeem.”
Daarmee verwijst Al-Loughani naar de beperkte rol van het parlement. De volksvertegenwoordiging heeft wetgevende bevoegdheden en kan ministers op de rooster leggen en wegstemmen, maar ze heeft geen inspraak in de vorming van de regering. Daarin zetelen verscheidene leden van de familie van de emir; één van hen leidt de regering ook.

Golf van kritiek

De oplopende politieke spanningen hebben geleid tot een golf van kritiek op de regerende familie. Ook de autoriteit van de emir werd in vraag gesteld. In een tegenreactie werden de voorbije zes weken minstens vier kandidaten opgepakt.
Er zijn 211 kandidaten voor de 50 zetels in het parlement. Dat zijn er duidelijk minder dan de 275 kandidaten in 2008 en de ruim 300 kandidaten in 2006. Er staan ook maar 16 vrouwen op de lijsten, het laagste aantal sinds de Koeweitse vrouwen in 2005 stemrecht kregen en mochten opkomen. Bij de twee vorige verkiezingen waren het er telkens meer dan 20. Er raakte wel geen enkele vrouw verkozen.
Veel Koeweiti’s willen een grondwetswijziging die van hun land een echte parlementaire en grondwettelijke democratie zou maken. Maar het is onwaarschijnlijk dat de emir en zijn familie daarop in de nabije toekomst zullen ingaan.