Kopstuk Vuile Oorlog betaalt eindelijk schadevergoeding

Daniel Tarnopolsky was 18 jaar oud toen de veiligheidsdiensten op een nacht in 1976 zijn vader, moeder, zus, broer en schoonzus meenamen. Hijzelf ontsnapte omdat hij die nacht bij een vriend logeerde. Hij heeft geen van zijn verwanten ooit weergezien en weet nog altijd niet hoe ze precies aan hun einde zijn gekomen. Ze behoren tot de 11.000 tot 30.000 mensen (afhankelijk van de bron) die de militaire junta van 1976-1983 liet ‘verdwijnen’.

In 1985 werd oud-admiraal Massera door staatsrechtbanken veroordeeld in verschillende zaken, waaronder de verdwijning van de familie Tarnopolsky. Maar halverwege de jaren tachtig werd een reeks amnestiewetten ingevoerd en in 1990 kondigde toenmalig president Carlos Menem een algemene amnestie af. Massera en andere voormalige juntaleden waren vrij.

Daniel Tarnopolsky had het intussen over een andere boeg gegooid en eiste voor een burgerlijke rechtbank schadevergoeding. De zaak Tarnopolsky werd een symbooldossier in Argentinië. De rechtszaak die hij in 1987 tegen oud-admiraal Massera aanspande, was de eerste en nog steeds enige waarin een voormalig onderdrukker rechtstreeks werd vervolgd voor een burgerlijke rechtbank. Als enig overblijvend lid van de familie vond Tarnopolsky het belangrijk dat een van de daders betaalde - letterlijk.

Jaren geleden al oordeelde de burgerlijke rechtbank dat de overlevende Tarnopolsky recht had op een schadevergoeding van 1,2 miljoen dollar. De staat besliste daarvan 1 miljoen te betalen - de rest zou Massera persoonlijk moeten ophoesten. Maar de man weigerde en ging herhaaldelijk in beroep tegen de uitspraak. In 2000 werd hij bankroet verklaard - hoewel de intussen zwaar zieke ex-admiraal schatrijk is, staat alleen zijn appartement op zijn eigen naam. Pas maandag ging Massera overstag - de dag waarop de rechtbank de flat zou veilen. Volgens Tarnopolsky’s advocaat Betina Stein had de tegenpartij eerst nog een lager bedrag aangeboden, wat ze weigerden.

Tarnopolsky schonk het geld aan de Grootmoeders van de Plaza de Mayo, een mensenrechtengroep die zich toelegt op de zoektocht naar de kinderen van de vermisten. Masera staat momenteel onder huisarrest in verband met zijn betrokkenheid bij de diefstal van de baby’s van mensen die tijdens het regime ‘verdwenen’.

De zaak opent nieuwe mogelijkheden voor families die economische compensatie willen voor getroffen families en is tegelijk een zware straf voor mensen die denken dat zelf moeten betalen het ergste is wat hen kan overkomen, zegt advocaat Stein. De wet erkent het recht van families op schadevergoeding, maar dan moeten ze wel officieel erkennen dat de verdwenen leden dood zijn - een stap die velen niet hebben willen zetten.

Tarnopolsky zelf beschouwt de strijd nog niet als gestreden. Hij zegt dat hij wacht tot het hooggerechtshof de herroeping van de amnestiewetten bekrachtigt. Het Argentijnse parlement heeft de wetten in 2003 nietig verklaard. (ADR/PD)