Laatste loodjes van ontmijning in Mozambique wegen zwaar

Volgens IRIN, een nieuwsagentschap van de Verenigde Naties, kan Mozambique het eerste van de beruchte landmijnenlanden worden dat weer helemaal veilig is. Grote delen van Mozambique raakten tijdens de bevrijdingsstrijd in de jaren 60 en 70 en de daaropvolgende burgeroorlog die tot 1992 woedde, bezaaid met mijnen. De schattingen lopen uiteen van 500.000 tot enkele miljoenen. Andere landen waar veel landmijnen liggen zijn Cambodja, Afghanistan en Angola.

Zuiden blijft gevaarlijk

De Mozambikaanse overheid zegt dat tussen 1993 en 2006 een oppervlakte van 269 miljoen vierkante meter werd ontmijnd. Daarbij werden ruim 170.000 mijnen en 133.000 andere explosieven onschadelijk gemaakt. Het noorden van het land is mijnenvrij verklaard, maar het zuiden blijft gevaarlijk. Elk jaar vallen er nog slachtoffers door ongevallen met mijnen.
De HALO Trust, een Britse organisatie die mijnen en oorlogsmunitie weghaalt van voormalige slagvelden, stelde in 2007 na een grondig onderzoek dat er zeker nog op 541 plaatsen met een totale oppervlakte van 12 miljoen vierkante meter, mijnen lagen. Om die ook veilig te maken, was er volgens HALO nog vijf tot zes jaar werk nodig door een 360-tal ontmijners.
“Dit is geen verhaal zonder einde”, verklaart ook Aderito Ismael, de coördinator van de landmijnenactie van de hulporganisatie Handicap International in Mozambique, in een recent interview met IRIN. “Ik wil in 2013 werkloos zijn, of misschien zelfs in 2012.”

Voortijdig vertrek

Maar dan heeft Mozambique wel weer meer hulp nodig. Ironisch genoeg vertrokken verscheidene hulporganisaties uit Mozambique omdat het werk goed leek op te schieten. Het Duitse Menschen gegen Minen hield het al in 2003 voor bekeken en Norwegian People’s Aid (NPA) uit Noorwegen en de Amerikaanse ontmijner Ronco staakten hun werk in Mozambique in 2006. Sommige donorlanden begonnen daardoor ook minder geld vrij te maken voor ontmijningsoperaties in Mozambique. En ook Mozambique zelf vindt ontmijning niet meer zo belangrijk - armoedebestrijding is volgens haar bijvoorbeeld een grotere uitdaging.
Mozambique kan nog op drie humanitaire organisaties rekenen die mijnen helpen weghalen: Handicap International (dat steun krijgt van het VN-Ontwikkelingsprogramma UNDP), het kleinere APOPO en de HALO Trust, de grootste van de drie die zijn activiteiten echter op een lager pitje heeft moeten draaien omdat het niet meer genoeg geld binnenkrijgt.