Laatste loodjes wegen zwaar voor CAFTA

De Amerikaanse president George W. Bush wil dat de VS-volksvertegenwoordiging het vrijhandelsakkoord nog voor het reces op 4 juli goedkeurt. De voorbije week hebben comités in de Senaat en het Huis van Afgevaardigden het licht al op groen gezet. Hoe de stemming in het voltallige parlement zou uitdraaien, is nog onzeker. De Democraten zijn massaal tegen, en ook onder de regerende Republikeinen zitten heel wat potentiële nee-stemmers.

Het akkoord is al geratificeerd in El Salvador, Honduras en Guatemala, maar in die laatste twee landen leidde dat hevige onlusten. In Guatemala is intussen volgens opiniepeilingen 65 procent van de bevolking tegen de overeenkomst. Costa Rica, Nicaragua en de Dominicaanse Republiek aarzelen nog met het ratificatieproces, en dat heeft ook veel met verwacht verzet te maken. Het Costaricaanse parlement buigt zich de tweede week van juli over het CAFTA-verdrag. In de Dominicaanse Republiek heeft president Leonel Fernandez verklaard dat hij niet achter de ratificatie van het verdrag kan staan als er uit de VS geen engagement komt om de landbouwsubsidies af te bouwen.

Ook in de VS gaat de strijd hard tegen hard. Bedrijven die veel bij het akkoord te winnen hebben – telecommunicatieondernemingen, softwareproducenten en geneesmiddelenfabrikanten bijvoorbeeld - hebben er al mee gedreigd hun financiële steun voor parlementsleden die tegen stemmen, terug te trekken. Maar Amerikaanse vakbonden, boeren en de suikerindustrie zijn tegen het akkoord omdat ze de concurrentie uit de Midden-Amerikaanse lagelonenlanden vrezen.

President Bush maakt zich sterk dat het akkoord ook positieve gevolgen zal hebben voor Amerikaans arbeiders, boeren en kleine ondernemingen. Het verdrag zou immers de exporttarieven doen wegvallen voor zowat 80 procent van de goederen die de VS nu naar Midden-Amerika uitvoeren.

Volgens een recente studie van de Amerikaanse Commissie voor Internationale Handel zal CAFTA een verwaarloosbaar effect hebben op de Amerikaanse economie. De gevolgen voor de bevolking in de straatarme Midden-Amerikaanse landen zouden veel ingrijpender zijn. “Het akkoord blijft niet beperkt tot handel,” analyseert de voormalige Costaricaanse president Rodrigo Carazo Odio (1978-1982). “Het heeft betrekking op alle aspecten van het leven in onze landen, van het grondwettelijk kader over de Centraal-Amerikaanse manier van leven tot investeringen en handel.”

Carazo schat bijvoorbeeld dat de CAFTA het aantal Nicaraguanen dat naar Costa Rica emigreert op zoek naar werk en welvaart, zal verdubbelen. Daardoor zou een derde van de Costaricaanse bevolking uit Nicaraguanen gaan bestaan.

Maar alleen al de handelsaspecten baren veel mensen in Midden-Amerika zorgen. “De CAFTA-bepalingen dwingen de Midden-Amerikaanse landen en de Dominicaanse Republiek hun importtarieven op bijna alle landbouwgewassen te schrapen, ook op basisproducten als rijst, maïs, bonen en melkproducten waaruit kleine boeren het leeuwendeel van hun inkomen halen”, zegt Stephanie Weinberg van Oxfam America. “Tegelijk moeten die landen hun grenzen open stelen voor de dumping van zwaar gesubsidieerde Amerikaanse landbouwproducten.” Dat is een “slechte zaak” voor miljoen boeren in Centraal-Amerika en de Dominicaanse Republiek.

Ook de rest van de bevolking in Midden-Amerika dreigt de dupe te worden van de afspraken. Tegenstanders geloven dat de CAFTA-regels bijvoorbeeld ook de toegang tot goedkope generische geneesmiddelen zullen beperken. Het akkoord verlengt de bescherming die gepatenteerde geneesmiddelen genieten met vijf jaar, en vertraagt de introductie van nieuwe geneesmiddelen. De CAFTA-lidstaten moeten de illegale productie van goedkope kopieën van geneesmiddelen ook harder aanpakken. Volgens de arts Cesar Viera, een afdelingshoofd van de Pan-Amerikaanse Gezondheidsorganisatie, zou de CAFTA de prijzen van geneesmiddelen “zeker” doen stijgen.

Oud-president Carazo is niet verwonderd dat het CAFTA-akkoord zoveel verzet oproept in Midden-Amerika. “De CAFTA wordt gedragen door een kleine groep van mensen in de VS en in Midden-Amerika die er voordeel uit zouden halen”, zegt Carazo. “De belangen van de mensen en de bevordering van het maatschappelijk welzijn zijn niet de belangrijkste doelstellingen.” Volgens Carazo komt het verdrag alleen tegemoet aan “de belangen van investeerders”. Carazo is niet tegen vrijhandel, maar vindt dat die ook eerlijk moet zijn. Hij pleit ook voor een verdrag dat alleen over handel zou gaan. (PD)