Lacandona-indianen zijn Zapatistische nederzettingen in hun

Het Lacandonawoud, in het bijzonder het reservaat van Montes Azules, is van
uitzonderlijke natuurlijke waarde. Het herbergt 37 procent van de Mexicaanse
zoogdierensoorten, 48 procent van het aantal vogelsoorten en 33 procent van
de reptielenrijkdom. Van de twee miljoen hectaren twee eeuwen geleden
blijven nu minder dan 500.000 hectaren over. Een presidentieel decreet uit
1972 maakte van de Lacandona-indianen, een duizendtal mensen, de officiële
behoeders van het woud.

De inwijkelingen zijn vooral Tzeltal-indianen uit de hooglanden van Chiapas.
Ze zijn naar eigen zeggen op de vlucht voor honger, geweld en
grootgrondbezit. Het woud telt nu 45 nederzettingen met ongeveer 35.000
inwoners. Sinds december 2000 kwamen er 10 nederzettingen bij, ondanks
beloften van de Mexicaanse regering om de inwijkelingen ergens anders land
te bezorgen. In 2001 overhaalde de overheid 27 families van Choles-indianen
hun nederzetting op te geven in ruil voor een nieuw stuk grond. Na enkele
maanden in een regeringskamp te hebben verbleven, keerden ze terug naar het
Lacandona-woud.

De spanning tussen de oorspronkelijke woudbewoners en de nieuwkomers neemt
gestaag toe. Beide partijen dreigen met geweld wanneer de regering niet
ingrijpt. Er tikt een tijdbom in de jungle, zegt socioloog Guillermo
Trejo, niet alleen in Lacandona maar in heel Chiapas. Volgens Trejo kan de
regering de situatie pas onder controle krijgen wanneer er een akkoord komt
met het EZLN. De Zapatisten weigeren te onderhandelen met president Vicente
Fox zolang een wet over de rechten van inheemse groepen niet in zijn
niet-afgezwakte vorm wordt goedgekeurd.

Sindsdien hebben de Zapatisten zich teruggetrokken in autonome
gemeenschappen waar de federale regering of de deelstaatregering van Chiapas
niets te vertellen hebben. De staat Chiapas heeft naar eigen zeggen 100
miljoen dollar nodig om de indringers van het Lacandonawoud te verhuizen,
geld dat er uiteraard niet is. De Landelijke Associatie van het Collectief
belang, een groepering van 12 illegale nederzettingen in de Montes Azules,
verzet zich tegen elk relocatieplan. Zo nodig willen ze zich met geweld
verzetten tegen de politie.

De Mexicaanse minister voor Binnenlandse Zaken, Santiago Creel, lijkt
intussen niet onder de indruk van de toenemende spanning in het
Lacandonawoud. Creel herhaalde andermaal dat het conflict moet worden
opgelost door middel van dialoog en samenwerking tussen de betrokken
partijen. Zolang de regering op het terrein niet kan ingrijpen, gaat de
vernietiging van het biosfeerreservaat en leefgebied van de Lacandona echter
gewoon door.