Lakse regulering lobbygroepen door de EU

De Alliantie voor Lobbytransparantie en Ethische Regulering (Alter-EU) brengt zo’n 200 organisaties uit het maatschappelijk middenveld, vakbonden, academici en bedrijven samen. Deze zijn bezorgd over de groeiende invloed van lobbygroepen uit het bedrijfsleven op de politieke agenda van Europa.

Red het register!

Deze week wordt de tweede verjaardag van het Transparantieregister gevierd en zal het worden beoordeeld. Het rapport van Alter-EU, ‘Rescue the register!’, verscheen op 20 juni 2013 en geeft aanbevelingen voor een betrouwbare en geloofwaardige registratie van lobbygroepen bij de Europese Unie.

 ‘De EU moet erkennen dat de huidige vrijwillige benadering geen lobbytransparantie verzekert ‘, stelt Nina Katzemich van LobbyControl, een middenveldorganisatie die deel uitmaakt van Alter-EU. Het Europese Parlement heeft meermaals bij de Commissie gevraagd naar een verplichte registratie, terwijl de Commissie het vrijwillige karakter van het register blijft verdedigen .

De informatie op de registratielijst is onvolledig en gedateerd. De controle is beperkt en er bestaan diverse achterpoortjes in de regulering. Verder krijgen de lobbygroepen vaak hulp van advocatenkantoren die de gedragscode weten te omzeilen.

Er zijn veel spelers in Brussel die de leden van het Parlement, de Commissie, EU ambtenaren en zelfs journalisten proberen te beïnvloeden. De lobbygroepen nemen vele vormen aan: zowel overheidsambtenaren als ngo’s, publieke organisaties, banken, kerken en denktanks proberen hun invloed uit te werken. Deze zouden zich dan ook allemaal in het register moeten bevinden.

Misvormd beeld

Op 22 oktober 2012 telde het register bijna 5500 inschrijven waarvan de helft in-huis lobbyisten zijn of uit het beroeps- en bedrijfsleven komen. In het register zelf staan onder andere enkel de naam van de leidinggevende persoon en doorgaans een algemene schatting van het gebruikte budget. Het rapport van Alter-EU stelt dat de huidige vrijwillige registratie een misvormd beeld weergeeft van het lobbylandschap in Brussel.

De top drie van bedrijven die er het meeste geld aan uitgeven zijn een middelgroot Frans bedrijf en twee kleinere firma’s. Grote spelers als FoodDrinkEurope of Ebay rapporteren vermoedelijk slechts een deel van hun uitgaven. Op de lijst ontbreken zo’n honderdtal grote bedrijven zoals Apple, General Motors Europe of Nissan en topbanken zoals Belfius of het Amerikaanse Goldman Sachs. Deze laatste had drie ontmoetingen met EU Commissaris Olli Rehn begin van 2012 maar staat niet geregistreerd. ‘Zo’n 60 % van Rehn’s ontmoetingen in diezelfde periode waren met ongeregistreerde lobbybedrijven’, valt op EUobserver te lezen.

Draaideureffect

Alter-EU toonde in eerdere publicaties het zogenaamde draaideureffect aan. Dit houdt in dat EU ambtenaren na hun contract bij lobbygroepen en consultatiebureaus gaan werken en omgekeerd. Om deze belangenvermenging te voorkomen, raadde Alter-EU in april 2013 het doorvoeren van een ‘afkoelingsperiode’ van 18 maanden aan, vooraleer topambtenaren bij lobbygroepen aan de slag mogen.

Ze stellen het correct publiceren van investeringen in lobbypraktijken en het bekendmaken van de identiteit van lobbyisten voor. ‘In Canada en de Verenigde Staten bestaat een systeem waarbij niet enkel de naam van een lobbyist moet worden geregistreerd, maar ook of deze hiervoor een publieke functie bekleedde’, zegt Rachel Tansey van Corporate Europe Observatory, een onderdeel van Alter-EU.

‘Het draaideureffect is een cruciaal onderdeel van de lobbywerking in Brussel. Een effectiever Transparantieregister zal een belangrijk instrument zijn om de omvang van het effect in kaart te brengen’, voegt ze hier aan toe.