Land in de kering

De actualiteit heeft echter ook diepe historische wortels, die veel minder onder de aandacht komen: het gefnuikte nationalisme van Mossadeq in de vroege jaren vijftig, het regime van sjah Reza Pahlavi dat degradeerde van opulente oriëntaalse grandeur tot ordinaire repressiestaat, de volksopstand van 1979 en de islamitische republiek onder ayatollah Khomeiny die daarop volgde…
Dirk Tieleman heeft de turbulente geschiedenis van Iran op de eerste rij meegemaakt, en hij heeft zijn notities uit 1969, 1979 en 2009 (en heel wat tussenliggende jaren en bezoeken) uitgeschreven in een boek dat perfect het midden houdt tussen reisherinneringen en historische analyse van de huidige maatschappelijke problemen in Iran.
Er zitten grote gaten in de journalistieke relatie van Tieleman met Iran, vooral na de Iran-Irak-oorlog van de jaren tachtig, en die worden in het boek een beetje onhandig opgevuld met verhalend commentaar op die periode, maar dat is een kleine schoonheidsfout.
Wie de beleidskeuzes en journalistieke prioriteiten van de huidige VRT bekijkt, staat er bij het lezen van De derde revolutie van versteld hoeveel tijd en ruimte er ooit op de BRT was voor achtergrondreportages, langetermijnwerk en journalistieke deontologie. Op blz. 106 noteert Tieleman zijn journalistieke drijfveer: ‘Wie alleen beschrijft, blijft steken aan de oppervlakte en dat gebeurt in de internationale verslaggeving over de gebeurtenissen in Iran maar al te vaak.’ Het was toen 1978. Twintig jaar later was dezelfde Tieleman een van de voortrekkers binnen de VRT van de kortere, snellere en toegankelijkere berichtgeving. Onbedoeld wellicht, maar daardoor bleef de berichtgeving van de openbare omroep steeds vaker steken aan de oppervlakte. Nog eens tien jaar later is Tieleman gelukkig terug op het journalistiek pad.
Met De derde revolutie bewijst de auteur twee dingen. Eén: hij is nog altijd de door mensen bewogen journalist die we ons herinneren uit de dagen in Teheran, de bergen van Afghanistan en de weidse wegen van Centraal-Azië. Twee: volgehouden aandacht voor thema’s en regio’s over decennia kan resulteren in heel toegankelijke inzichten en analyses, die tegelijk genuanceerd zijn en aandacht hebben voor de complexiteit van elk groot wereldgebeuren.

Wie de beleidskeuzes en journalistieke prioriteiten van de huidige VRT bekijkt, staat er bij het lezen van De derde revolutie van versteld hoeveel tijd en ruimte er ooit op de BRT was voor achtergrondreportages, langetermijnwerk en journalistieke deontologie.

Iran. De derde revolutie door Dirk Tieleman is uitgegeven door Van Halewyck. 240 blzn. ISBN 978 90 5617 939 7