'Landbezit of dood'

De omstreden landbouwgrond, ongeveer 28.000 hectaren, is verdeeld over tien
districten in de provincie Punjab. Bijna de helft ervan is bezit van het
Pakistaanse leger, dat er voeder op laat verbouwen voor het vee dat de
militairen van zuivel voorziet. Op sommige percelen kweken de pachters ook
tarwe en katoen. De overige gronden behoren toe aan de provinciale overheid.

De boeren, waaronder 40 procent christenen en leden van andere religieuze
minderheden, protesteren tegen een in 2000 ingevoerd systeem waarbij
pachters voor het gebruik van hun gronden een vaste som moeten betalen. Die
pachtovereenkomsten gelden telkens slechts voor één tot drie jaar, waarna
de pachters zonder boe of ba van hun kunnen worden gezet. Onder het oude
‘battai’-systeem deelden de pachters en de landeigenaars elk jaar de oogst;
de landeigenaars moesten ook zorgen voor zaaigoed en meststoffen. Pachters
konden hun gronden niet zomaar verliezen.

De toenemende onvrede van veel pachters heeft een echte volksbeweging voor
landrechten doen ontstaan, waardoor de boeren steeds meer durven. Velen
weigeren sinds kort nog iets van hun oogst af te staan. Op sommige plaatsen
hebben de autoriteiten daarop gereageerd door geen irrigatiewater meer te
leveren en ermee te dreigen de oogsten op de velden te vernietigen.

In de districten Okara en Khanewal zijn er ook al verscheidene
schietpartijen geweest en zijn pachters gearresteerd of lastig gevallen
door de ordediensten. Bij die incidenten zijn dit jaar zeker twee boeren
omgekomen. Bij eerdere protesten in 2000 en 2001 zijn ook al mensen gestorven.

Het is ironisch dat de overheid weigert ons eigendomsrechten te verlenen
op gronden die vroeger niet meer dan zandduinen waren en pas door onze
ouders en grootouders tot vruchtbare akkers zijn omgevormd, zegt Younis
Iqbal, algemeen secretaris van de Vereniging van Pachters van Punjab.

De onvrede van de pachters wordt ook gevoed door corrupte beheer van de
staatsgronden en de laattijdige verdeling en slechte kwaliteit van de
meststoffen en de bestrijdingsmiddelen waarvoor de eigenaars instaan. De
overheid zegt dat de beslissing om over te scha kelen van het
battai-systeem naar moderne pachtovereenkomsten, er ook voor moet zorgen
dat die problemen opgelost raken.

Tot hiertoe lijkt de regering niet van plan in te gaan op de eisen van de
boeren, al beloofde president Pervez Musharraf in april wel dat hij 40.000
hectaren grond zou verdelen aan landlozen en kleine boeren. Het bestuur van
de provincie Punjab gaat er prat op de voorbije decennia al 1,8 miljoen
hectaren landbouwgrond verdeeld te hebben onder 400.000 boeren.

Maar er zijn aanwijzingen dat de Pakistaanse regering de grootschalige,
moderne landbouw wil bevorderen en er daarom voor terugschrikt nog meer
land toe te kennen aan arme boeren.