“Landbouw kan Congolese economie lanceren”

De Congolezen dromen hardop van economische groeicijfers boven de 10 procent, net als India en China. Voorlopig blijft de teller op ongeveer 6 procent steken. De landbouw zou de economische doorbraak kunnen forceren. “Als je alle beschikbare landbouwgrond in Congo op de meest rendabele manier in gebruik neemt, produceer je voedsel voor 2 à 3 miljard mensen”, schat professor Eric Tollens van de K.U.Leuven. Hij nam vrijdag deel aan een grote conferentie over Congo in het Brusselse Egmontpaleis.
De landbouw kan bovendien voedselveiligheid garanderen in een land waar nu volgens officiële cijfers bijna driekwart van de bevolking ondervoed is. Congo moet nu nog veel voedsel invoeren, vanuit economisch perspectief een heel slecht uitgangspunt. “Het is de hoogste tijd om de productie in eigen land aan te zwengelen”, vindt Tollens. Een heropleving van de landbouw zou ook voor meer werkgelegenheid zorgen. “De sector kan miljoenen mensen tewerkstellen, veel meer dan de mijnbouw”, zegt hij.
Het enorme potentieel is ook de Chinezen niet ontgaan. Ze hebben in Congo een lap grond ter grootte van België aangekocht. Het is de bedoeling om daar palmolie te produceren voor China. 

Belemmeringen

Hoe doet de Congolese economie het eigenlijk? “Op macro-economisch vlak gaan we erop vooruit, maar op het niveau van de bevolking is er nog niets veranderd”, zegt Albert Yuma, het hoofd van de Congolese werkgeversfederatie (FEC). Zijn organisatie verenigt 4.000 ondernemingen, die voornamelijk in de telecommunicatie, de mijnbouw, de bos- en landbouw en de verwerkende nijverheid actief zijn.
De grootste bedreiging voor de Congolese ondernemer is volgens Yuma de onveiligheid in het land. Daarnaast heeft Congo zeer rudimentaire basisinfrastructuur. Het een gebrek aan wegen, spoorlijnen en aansluitingen op het elektriciteitsnet is de  grootste belemmering voor een florerende onderneming. Ook het juridisch kader dat ondernemingen beschermt, laat te wensen over. 
 
De informele economie in Congo barst uit haar voegen. Ook dat legt volgens Yuma een hypotheek op de groei. Meer dan twee miljoen kleine ondernemers operen buiten het systeem en betalen geen belastingen. “Het gaat niet enkel om de moeders die iets verkopen om een inkomen te hebben. Dikwijls zijn het ware maffiapraktijken.”   

Zin voor initiatief

Toch is Yuma optimistisch. Aan mensen met zin voor initiatief is er geen gebrek in Congo. Een vrouwelijke ondernemer uit Kisangani installeerde eerst met Duitse ingenieurs een stroomgroep en stampte vervolgens een fabriekje voor de verwerking van rijst uit de grond. Nu brengen alle mensen uit de omgeving hun rijst naar haar.
Ondanks alle logistieke moeilijkheden schrikken de Congolezen ook voor grotere ondernemingen niet terug.  Inwoners van Uvira, een stad in Zuid-Kivu, bouwden met Japanse en Chinese onderdelen zelfs een grote brug. Toen de brug klaar was, begon de staat meteen tol te heffen. 
Zulke initiatieven verdienen volgens Yuma financiële steun, maar die krijgen ze bijna nooit van de Congolese banken. “Daarom pleit ik voor een uitbreiding van het systeem van microkredieten. Vandaag zijn al 60.000 van dergelijke rekeningen geopend”, zegt hij.
Volgens Yuma zijn er ook kansen voor Belgische ondernemers in Congo, vooral dan op het vlak van technologie. “Maar het is nu of nooit. Het entreegeld is nog laag, maar met de aanwezigheid van de Indiërs en de Chinezen kan dat snel veranderen.”