Landbouwhervorming Zuid-Afrika tussen hamer en aambeeld

Landbouwhervormers in Zuid-Afrika staan voor een delicate evenwichtsoefening. Landloze zwarte boeren vinden dat de overdracht van de gronden – overwegend in blank bezit – niet snel genoeg gaat, investeerders vrezen voor een herhaling van het rampscenario van radicale onteigeningen in buurland Zimbabwe. Zwart-blanke partnerschappen en een commissie voor landrestitutie moeten het Zuid-Afrikaanse model doen slagen.
Tegen 2014 moet dertig procent van de landbouwgrond in Zuid-Afrika in zwarte handen zijn. Dat doel heeft de regering zich gesteld. Maar de confrontaties tussen zwarte boeren die door het apartheidsregime onteigend werden en schietgrage blanke boeren worden steeds grimmiger.

De blanke boeren vrezen dat het niet bij dertig procent zal blijven. De Transvaal Agricultural Union is bang dat uiteindelijk slechts 50 procent van de gronden in blank bezit zal blijven. “Wanneer we dezelfde toer opgaan als in Zimbabwe stappen tegen 2008-2010 15.000 van de 46.000 boeren uit het beroep, blanken en zwarten”, zegt Chris Jordan van de in Pretoria gevestigde belangengroep.  

Landbouwminister Lulu Xingwana wakkerde de ongerustheid nog aan door gedwongen onteigeningen aan te kondigen wanneer onderhandelingen over landoverdracht tegen februari 2007 niet tot een akkoord zouden leiden. Intussen worden volgens Jordan per week gemiddeld twee boeren en hun medewerkers vermoord, vooral op boerderijen die het voorwerp zijn van een geschil. Daarbij wordt bijna nooit wat gestolen, wat volgens Jordan wijst op een campagne om mensen weg te jagen. De politie houdt het op gewone criminaliteit.

Tussen 1994 en 2004 ging slechts 4,3 procent van de landbouwgrond over van blanke in zwarte handen. Volgens de Zuid-Afrikaanse vice-minister voor landbouw Dirk du Toit verliep de transfer tot nog toe traag omdat er een commissie voor landrestitutie moest worden opgericht. Het institutionele kader zorgt er volgens du Toit voor dat de investeerders aan boord blijven.

Tozy Gwanya, voorzitter van de commissie, verdedigt het Zuid-Afrikaanse model. “Het is niet zo dat alleen blanken kunnen boeren en dat de landbouw zonder hen in elkaar stort. In Zuid-Afrika werken we met strategische partners voor de overdracht van kennis en competentie aan zwarte boeren. Bovendien blijven de blanken voorlopig eigenaar van de meeste gronden, zelfs wanneer de regering erin slaagt tegen 2014 30 procent van het land in zwarte handen te geven. Ik snap niet waar men zich druk over maakt”.

De landbouwverantwoordelijke van de noordelijke provincie Mpumulanga, Madala Masuku, probeert beide partijen met elkaar in gesprek te houden: “Soms wuiven we met onze linkerhand de geweerlopen weg die blanke boeren op ons gericht houden. ‘Luister eerst naar wat we te vertellen hebben’, zeg ik dan, ‘als je schiet, schiet dan met kennis van zaken’ ”.

Tozy Gwanya heeft ook al oog in oog gestaan met de tweeloop van een boze boer. “Eerst zeiden ze ons dat ze de regering van Zuid-Afrika niet erkennen. Maar na de discussie wilden ze meewerken en hebben ze hun land verkocht”.

Maak MO* mee mogelijk.

Word proMO* net als 2790   andere lezers en maak MO* mee mogelijk. Zo blijven al onze verhalen gratis online beschikbaar voor iédereen.

Ik word proMO*    Ik doe liever een gift

Met de steun van

 2790  

Onze leden

11.11.1111.11.11 Search <em>for</em> Common GroundSearch for Common Ground Broederlijk delenBroederlijk Delen Rikolto (Vredeseilanden)Rikolto ZebrastraatZebrastraat Fair Trade BelgiumFairtrade Belgium 
MemisaMemisa Plan BelgiePlan WSM (Wereldsolidariteit)WSM Oxfam BelgiëOxfam België  Handicap InternationalHandicap International Artsen Zonder VakantieArtsen Zonder Vakantie FosFOS
 UnicefUnicef  Dokters van de WereldDokters van de wereld Caritas VlaanderenCaritas Vlaanderen

© Wereldmediahuis vzw — 2024.

De Vlaamse overheid is niet verantwoordelijk voor de inhoud van deze website.