Latijns-Amerika proeftuin voor renminbi

China begon zijn eigen munt – officieel de renminbi maar in het buitenland ook wel bekend als de yuan – te gebruiken in transacties met belangrijke handelspartners na de financiële crisis van 2008. “Het ging er vooral om de continuïteit van de aanvoer van grondstoffen te verzekeren”, legt de Braziliaanse econoom Rodrigo Branco van de Stichting voor Buitenlandse Handel uit. “Ook de instabiele economie van de industrielanden speelde een rol.”

China maakt sinds 2008 deel uit van de Inter-Amerikaanse Ontwikkelingsbank. Vorig jaar was de handel tussen China en de regio van Latijns-Amerika en de Caraïben goed voor 188 miljard dollar (140 miljard euro), zestien keer meer dan tien jaar gelden.

Investeringen in infrastructuur

China begon onder meer veel meer te investeren in infrastructuurwerken in Latijns-Amerika. Daardoor kon de productie en uitvoer van grondstoffen worden opgedreven die China nodig heeft. Tegelijk drukken die investeringen de prijs van die grondstoffen, zegt José Augusto de Castro, de directeur van de Braziliaanse Vereniging voor Buitenlandse Handel.

Stilaan begint China zijn eigen munt te gebruiken in transacties met Latijns-Amerika. Dat gebeurt bijvoorbeeld bij leningen aan Venezuela, een belangrijke olieproducent waarmee China volgens de woorden van de Venezolaanse president Hugo Chávez een strategische relatie heeft.

Volgens de Amerikaanse zakenkrant The Wall Street Journal stellen de Chinese staatsbanken ook aan andere cruciale grondstoffenleveranciers in Latijns-Amerika meer krediet ter beschikking en wordt daarbij het gebruik van de renminbi gestimuleerd.

De Chinese Export-Importbank (China Exim) onderhandelt momenteel ook met de Inter-Amerikaanse Ontwikkelingsbank over de oprichting van een investeringsfonds van 6,3 miljard renminbi (745 miljoen euro) voor infrastructuurprojecten in de regio. In september vorig jaar sloten de twee instellingen ook een akkoord waarbij China Exim zich ertoe verbond 149 miljoen euro ter beschikking te stellen voor de bevordering van de handel tussen China en Latijns-Amerika en de Caraïben. Een deel van dat bedrag wordt ook als renminbi in omloop gebracht.

Vroeger wilde China van de renminbi geen internationale betalingsmunt maken omdat China daardoor kwetsbaarder zou worden voor internationale conjunctuurschommelingen, legt Branco uit. Maar die terughoudendheid is nu verdwenen.

Onbekend terrein

Hoe het experiment zal uitdraaien, is nog een groot vraagteken. “Het effect van het gebruik van een tot internationale betalingsmunt opgewaardeerde renminbi op de Latijns-Amerikaanse economieën is nog onzeker”, zegt Branco. “We kunnen de impact niet meten zolang er geen gevestigde markt is waarop de munt vrij verhandeld wordt.”

Welke doelstellingen China heeft, is voor Branco duidelijk. “Door meer transacties in yuan af te sluiten, wordt het wisselkoersrisico ingeperkt dat China met de volatiele dollar en euro loopt. Door meer renminbi internationaal te laten circuleren, probeert China ook een nieuwe deviezensoort ingang te doen vinden. Op belangrijke markten als Hongkong wordt de renminbi nu al verhandeld.

Geen onmiddellijk effect

De Castro verwacht in Latijns-Amerika op korte termijn geen belangrijke effecten van de leningen in renminbi die China nu toestaat, niet inzake handel en ook niet op het vlak van het plaatselijke monetaire beleid. Echte internationale deviezen zijn renminbi’s nog niet. “Het Chinese systeem is gesloten. Iedereen weet dat de regering de wisselkoers aanpast aan haar belangen. Om de Chinese munt echt inwisselbaar te maken, moet China internationale geloofwaardigheid creëren.”

De econoom Mauricio Claverí van het Argentijnse consultancybedrijf Abeceb verwijst ook naar de ervaringen van de vier stichtende lidstaten van het Zuid-Amerikaanse handelsblok Mercosur – Argentinië, Brazilië, Paraguay en Uruguay. “Argentinië en Brazilië begonnen onderling ook in hun eigen munten handel te drijven, maar dat bleef beperkt tot 2 tot 2,5 procent van de totale handelsstroom. De grote bedrijven blijven de dollar gebruiken.” Plannen om het experiment uit te breiden tot Uruguay en Chili kwamen om die reden zelfs nooit van de grond.

De vraag is ook wat Latijns-Amerikaanse landen kunnen aanvangen met hun renminbi’s. Volgens Branco kunnen ze in de eerste plaats worden ingezet bij toekomstige transacties met China, bijvoorbeeld als waarborg op momenten dat de koers van de dollar of de euro sterk schommelt. Pas als er een echte internationale markt in renminibi’s bestaat, zouden landen ook reserves in de Chinese munt gaan aanhouden.

Het gaat om heel wat geld. Volgens een deze maand gepubliceerd rapport van de Amerikaanse onderzoeksinstelling Dialogo Interamericano stond China in 2010 voor 37 miljard dollar (27,6 miljard euro) kredieten toe in Latijns-Amerika, meer dan de Wereldbank, de Inter-Amerikaanse Ontwikkelingsbank en de Import-Exportbank van de VS samen. Meer dan 90 procent van dat geld ging naar Venezuela, Brazilië, Argentinië en Ecuador. Vooral voor Venezuela en Ecuador, die niet makkelijk aan multilaterale leningen komen, is dat geld belangrijk.