Latijns-Amerikaanse economieën presteerden dit jaar barslecht

Het nakende herstel van de economie van de zwaar geteisterde regio is de
laatste maanden al zichtbaar. Dat is de enige positieve noot in 2002, zegt
José Antonio Ocampo, de secretaris-generaal van ECLAC. In Argentinië maakte
het bbp dit jaar een duik met min 11 procent. Uruguay en Paraguay werden
meegesleurd in de val met een economische inkrimping van respectievelijk
10,5 en drie procent. De recessie hield ook lelijk huis in Venezuela, waar
het bbp zakte met zeven procent.

In die context is de 1,5 procent groei in Brazilië een succes te noemen.
Peru wordt dit jaar op papier de leider van Latijns-Amerika. De economische
activiteit steeg er met 4,5 procent. In vergelijking met voorgaande jaren is
dat cijfer relatief laag. De Dominicaanse Republiek (vier procent), Ecuador
(3,4 procent) en Costa Rica (2,8 procent) behoren bij de kop van het
peloton.

De negatieve tekenen die in de loop van 2001 de kop opstaken, kwamen dit
jaar tot volle wasdom. Het regionale bbp dikte vorig jaar slechts aan met
0,3 procent en die matige prestatie doet dit jaar ook economieën die als
solide werden omschreven pijn. Chili en Mexico groeiden in 2002
respectievelijk 1,8 en 1,2 procent. Mexico, dat eind jaren 90 een ongekende
groei doormaakte, betaalde de afgelopen twee jaar zwaar voor zijn exclusieve
oriëntering op de Verenigde Staten.

Het meest dramatische gevolg van de crisis is de stijging van de
werkloosheid in Latijns-Amerika. Die steeg dit jaar van 8,4 naar 9,1 ten
honderd. Dat betekent dat twee miljoen Latijns-Amerikanen dit jaar hun job
verloren, verduidelijkt Ocampo.

Op middellange termijn spreekt ECLAC van een verloren half decennium. De
laatste vijf jaar daalde het per capita bbp met 0,3 procent, terwijl het van
1990 tot 1997 gegroeid was met twee procent. Het gevolg daarvan is dat de
laatste vijf jaar zeven miljoen mensen onder de armoedegrens weggleden. 221
miljoen Latijns-Amerikanen (44 procent van de totale Latijns-Amerikaans
populatie) leven nu onder de grens van één dollar per dag.

De reële lonen zakten dit jaar met gemiddeld 1,5 procent. De regionale
inflatie bereikte 12 procent, een stijging die dubbel zo snel ging dan in
2001. De economieën die het meeste inkrompen - Argentinië, Paraguay, Uruguay
en Venezuela - kenden de hoogste inflatiecijfers.

ECLAC ziet drie grote oorzaken voor de economische crisis in
Latijns-Amerika: de verslechtering van het internationale financiële
klimaat, de groeivertraging in de VS in 2001 en 2002 en de daling van de
olieprijs. Buitenlandse bedrijven investeerden minder in de regio en de
verlaging van de intrestvoeten in de VS hadden geen effect op de middel- en
langetermijnleningen, wat ervoor zorgde dat de schuldenlast opnieuw steeg.
Na meer dan een decennium van een netto toevloed van kapitaal werd de regio
in 2002 een netto exporteur van kapitaal. Het tekort bedraagt naar schatting
39 miljard dollar - een niveau dat niet meer werd bereikt sinds de jaren 80.

De crisis in Argentinië is het absolute dieptepunt voorbij en het land
begint zoetjesaan aan zijn herstel, zegt Ocampo. Venezuela zal in 2003 het
keerpunt bereiken van de recessie die in mei inzette nadat president Hugo
Chávez de lokale munt, de bolívar, losliet en fiscale hervormingen
doorvoerde. Puur economisch gezien zou Venezuela een sterk herstel moeten
kennen in 2003. Maar veel hangt af van de vraag of er een politiek akkoord
komt tussen de regering-Chávez en de oppositie, meent de Colombiaanse
ECLAC-baas.

In het laatste kwartaal van 2002 tekent zich een economische groei af met
1,6 procent in vergelijking met het laatste kwartaal van vorig jaar. ECLAC
spreekt daarom onder voorbehoud van een tendens naar herstel. Het
regionale VN-agentschap voorspelt een uitbreiding van het regionale bbp met
2,1 procent in 2003. Chili zou volgend jaar opnieuw zijn voortrekkersrol
opnemen met 3,5 procent, een groeicijfer dat ook gehaald zou worden door
Peru. Andere sterke groeiers worden Mexico, Costa Rica en de Dominicaanse
Republiek (rond de drie procent). El Salvador, Guatemala en Honduras zouden
2,5 procent halen. Argentinië, Bolivia, Colombia en Panama zouden uitkomen
op twee procent en Brazilië op 1,8 procent. De recessie zou enkel aanhouden
in Uruguay en Venezuela.