"Latijns-Amerikaanse media censureerden informatie WikiLeaks"

In Wiki Media Leaks onderzoeken Martín Becerra en Sebastián Lacunza de relatie tussen de Latijns-Amerikaanse mediabedrijven en de Verenigde Staten, via de Amerikaanse ambassades. Veel media zijn een vehikel geweest voor de lekken, maar slechts bij hoge uitzondering durfden ze diplomatieke documenten te publiceren die schadelijk konden zijn voor hen, schrijven de twee journalisten.

Het idee voor het boek ontstond toen ze zagen hoe de media “niet echt happig waren op het publiceren van sommige ‘sappige’ berichten die naar henzelf verwezen”, zegt Lacunza. WikiLeaks bezorgde twee jaar geleden massa’s diplomatieke documenten van de Verenigde Staten bij grote mediabedrijven. Van de 251.287 berichten van het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken en hun ambassades vonden er ongeveer 32.000 hun oorsprong in Latijns-Amerika. Daarvan verwees 5 tot 10 procent naar de media, schat Lacunza.

Machtige media

Het boek onthult onder meer dat in landen als Argentinië en Brazilië prestigieuze journalisten bij de Amerikaanse ambassade hebben aangeklopt om steun te zoeken voor hun oppositie tegen de (linkse) regering in hun land. Nadien namen de ambassades de argumenten van die journalisten op in hun analyses, een vorm van “informatieve inteelt”, zegt Becerra.

Twee voorbeelden zijn de Argentijn Joaquín Morales Solá, journalist van de krant La Nación en presentator van een televisieprogramma bij de machtige mediagroep Clarín, en de Braziliaan William Waack van TV Globo. Beiden worden geciteerd door de ambassadeurs van hun land “om te vermijden dat de berichten puur subjectief zouden zijn”, staat in het boek.

De voormalige Amerikaanse ambassadeur in Argentinië, Earl Anthony Wayne, schreef in een van de berichten dat de Clarín-groep “niet altijd zo verantwoord bestuurd wordt als we zouden willen”, en hij voegt eraan toe dat de krant Clarín, het vlaggenschip van de groep en de krant met de hoogste oplage van het land, “regeringen kan doen vallen.”
“De regering heeft een punt als het over de Clarín-groep gaat”, schreef de ambassadeur. “Hij heeft bijzonder veel macht door zijn dominantie in gedrukte media, televisie, kabel en radio.”

Gebrek aan onafhankelijkheid

De Amerikaanse ambassadeurs waren doorgaans kritischer over het mediabeleid in Bolivia, Venezuela en Ecuador – allemaal landen met een linkse president – maar tegelijk verweten ze media die de kant van de politieke oppositie kozen een gebrek aan onafhankelijkheid en journalistieke ernst.

“(De Boliviaanse president) Morales heeft gelijk wanneer hij zegt dat de belangrijkste eigenaars van de mediabedrijven in Bolivia in handen zijn van rijke families en dat ze over het algemeen een conservatief, ondernemersgericht standpunt vertegenwoordigen”, staat in een van de berichten.

In berichten van de Amerikaanse ambassade in Venezuela wordt met verbazing gesproken over een bezoek van Miguel Henrique Otero, hoofd van de krant El Nacional. Die kwam geld vragen van Washington als compensatie voor de stopzetting van overheidsadvertenties.