'Leg kogelsmokkel aan banden'

De internationale hulporganisatie Oxfam wil dat nationale wapenwetten en internatonale wapenverdragen ook de handel in kogels aan banden leggen. Dat onderwerp komt aan bod op de VN-conferentie over Lichte Wapens, die op 26 juni van start gaat.

In een nieuw rapport geeft Oxfam enkele praktijkvoorbeelden. Op het hoogtepunt van de Liberiaanse burgeroorlog in juni 2003 legden de oorlogsvoerende partijen even de wapens neer omdat de kogels op waren. “Maar zodra er een nieuwe lading kogels toekwam, barstte het conflict opnieuw los, met vele onschuldige slachtoffers als gevolg,” zegt Oxfam-directeur Barabara Stockings. In een nieuw Oxfam-rapport staat ook dat strijders in de Centraal-Afrikaanse Republiek hun wapens weggooien omdat ze niet het juiste type kogels vinden.

Door de lakse controle belanden jaarlijks miljoenen kogels op de zwarte markt, stelt het rapport ‘Munitie, brandstof voor conflicten’. Gretige rebellen of criminelen kopen ze voor een prikje. De onderzoekers vinden het onbegrijpelijk dat internationale wapenverdragen de wapenexport reglementeren, maar niet de kogels.

Volgens de studie worden er elk jaar ongeveer 14 miljard kogels geproduceerd. “Maar er zijn geen betrouwbare cijfers over hoe miljoenen van die kogels gebruikt worden en aan wie ze verkocht worden.” Verschillende grote munitieproducenten (waaronder China, Egypte, Iran, Brazilië, Bulgarije, Roemenië en Israël) verstrekken geen gegevens over de export van munitie, met de uitzondering van patronen voor jachtgeweren. Ten minste 76 landen tellen munitiefabrieken en dat aantal neemt toe met de verspreiding van de technologie en de machines.

Volgens Oxfam verdienen makelaars grote winsten door enorme voorraden op te kopen en ze te verkopen in conflictzones. Irak is een recent voorbeeld. Volgens de hulporganisatie Doctors for Iraq is er in Irak sprake van “een massale toename” van het aantal patiënten met kogelwonden.

Kogels zijn relatief goedkoop op de zwarte markt. De gemiddelde kost van een illegale kogel in Irak voor een AK-47-geweer bedraagt een kwart euro. Als je weet dat er voor meer dan de helft van de dodelijke schietpartijen vier tot 12 kogels nodig zijn, dan bedraagt de prijs van een mensenleven in Irak 1,89 euro, zegt Oxfam.

Op de VN-conferentie over Lichte Wapens van 26 juni tot 7 juli zal de politieke, economische en militaire impact worden besproken van de ruwweg 600 miljoen vuurwapens die momenteel legaal en illegaal in omloop zijn. De VN omschrijven die lichte wapens (een ruime definitie waaronder ook landmijnen en granaatwerpers vallen) als ‘de echte massavernietigingswapens’ omdat ze het gros van de dodelijke slachtoffers bij conflicten veroorzaken. In 2005 stierven een half miljoen mensen door lichte wapens. (MM/PD)