‘Libië zal geen islamistisch Tsjaad tolereren’

Wahhabisme in Tsjaad

Sinds begin februari verkeert ook buurland Tsjaad in crisis, nadat rebellen ei zo na president Idriss Déby van de macht verdreven. De coup kon verijdeld worden en Déby pakte de oppositie hard aan. Maar volgens De Gucht dreigt de rebellie in Tsjaad de problemen in de regio verder te doen escaleren. Er is natuurlijk een verband tussen beide. Zo verwijt Kadafi dat Khartoum de rebellie in Tsjaad heeft gesteund, in de hoop dat een islamistisch regime het overneemt van president Déby. Eén van de rebellenleiders is de voormalige ambassadeur van Tsjaad in Saoedi-Arabië, het mekka van het wahhabisme. Gevreesd wordt dat na een eventuele geslaagde staatsgreep in N’Djamena deze strenge islam ook wortel schiet in Tsjaad. Dat zou een opsteker zijn voor Khartoum, maar een doorn in het oog van Tripoli, dat er zijn eigen vorm van islam op nahoudt. ‘De minister van Buitenlandse Zaken heeft mij duidelijk gezegd dat Libië nooit een wahhabitisch regime in Tsjaad zal tolereren’, aldus De Gucht, na zijn onderhoud met zijn Libische collega Abdalrahman Shalgum. Westerse mogenheden zijn dergelijke uitspraak wellicht niet ongenegen, wat Kadafi maar al te goed weet.

Al majnun is goed bij zinnen

Karel De Gucht (Open Vld) heeft in het Libische Sirte een persoonlijk onderhoud gehad met “De Leider” en beweert – ondanks tegenstrijdige berichten over de zogenaamde “al majnun” (de zot), zoals de inmiddels 65-jarige man al eens wordt genoemd - dat Kadafi nog goed bij zinnen is. ‘Hij spaart wel zijn energie’, weet een Belgisch diplomaat die bij het gesprek aanwezig was. ‘Dat zie je meteen. Vaak begint hij een zin, maakt hem niet af en dan springt er iemand uit zijn entourage bij, om de redenering te vervolledigen’. Libië is na een decennialang isolement aan een comeback bezig op de internationale politieke scene. Maandag kreeg Kadafi ook Tony Blair over de vloer, alsook de president van Kroatië. Toch hebben Kadafi’s bemiddelingsambities nog maar weinig effect gehad in de omringende landen, bijvoorbeeld in het jongste conflict in Darfoer.

‘Belgische militairen moeten neutraal zijn’

Na één dag Libië, is De Gucht dinsdag overgevlogen naar de Tsjadische hoofdstad N’Djamena, waar hij een onderhoud zal hebben met president Déby. Woensdag neemt hij een kijkje in Tsjadische vluchtelingenkampen waar Soedanezen toestromen, op de vlucht voor het geweld in Darfoer dat nu al sinds 2003 aanhoudt. De Eufor-troepen zullen naar verluidt opereren in het grensgebied tussen Tsjaad en Darfoer en zullen dus – ongewild of niet – een buffer vormen tegen nieuwe invallen van rebellen. Bij de jongste coup zijn deze probleemloos opgereden naar de hoofdstad N’Djamena, om Déby van de troon te stoten. Europese troepen in het grensgebied zouden daar bij een volgende poging een stokje voor kunnen steken. Dat maakt deze “humanitaire” missie erg gevoelig, want ze kan beschouwd worden als een impliciete steunbetuiging aan het regime in N’Djamena. De Gucht: ‘Men waarschuwt voor het feit dat de troepen gezien kunnen worden als een macht die belet dat de rebellen, die naar N’Djamena zijn gekomen, Tsjaad nog zouden binnenkomen. Ik denk dat het zeer belangrijk zal zijn dat Eufor zich onafhankelijk opstelt van de Franse troepenmacht hier aanwezig en van het regime in N’Djamena. Ze moet zich vooral bezighouden met de bescherming van vluchtelingenkampen. Maar dat is geen eenvoudige klus, want men weet dat de kampen geïnfiltreerd zijn door de rebellen. Het wordt rijden en omzien’.