Libisch verzet kan rekenen op moslimgeleerden

“Onder Khadaffi konden we niet vrij spreken over onze eigen religie”, zegt imam Salem Geber, de bekendste moslimgeleerde in Benghazi. “Prominente figuren uit de geschiedenis van de islam behandelen was verboden, maar we mochten het ook niet hebben over de armen in ons land of de problemen waarmee jongeren te kampen hebben. We mochten alleen aandacht besteden aan alle positieve dingen die Khadaffi voor Libië deed.”

Al Qaeda

De Libische regering heeft een speciaal toezichtsorgaan dat alle imams in de gaten houdt. De preken naar aanleiding van belangrijke feestdagen werden gecensureerd. Khadaffi zorgde er ook voor dat invloedrijke imams uitgerangeerd werden. Geber is de meest vooraanstaande imam in Benghazi, maar de afgelopen vijf jaar bestond zijn belangrijkste taak uit het ondertekenen van huwelijksoorkonden.

Volgens Khadaffi zitten Al Qaeda en andere moslimextremisten achter de opstand in Libië. “Dat is niets nieuws”, zegt Geber. “Khadaffi waarschuwde de Libiërs altijd al voor Al Qaeda, net als voor de Amerikanen en de Europeanen. Nu doet hij uitschijnen dat Al Qaeda en de VS samenwerken om Libië de destabiliseren. Dat is absurd. Dat zou nooit gebeuren, en bovendien: zijn er ergens tekenen van de aanwezigheid van Al Qaeda of de VS in Libië? Natuurlijk niet. Hij praat om zichzelf te horen praten.”

Voor Geber is de bevrijding van Benghazi een opluchting; hij zegt dat hij daarvoor constant de overheid in zijn nek had. “ ‘s Nachts kreeg ik voortdurend politieagenten over de vloer die me lastigvielen of me kwamen arresteren. Khadaffi wilde niet dat we de Libiërs aanzetten om na te denken over hun situatie. Hij zorgde ervoor overal een vinger in de pap te hebben: van de zakenwereld tot de cultuur, voetbal en religie. Hij probeerde zelfs sommige woorden in de Koran te veranderen. Hij wilde Libië afgesloten houden en helemaal voor zich alleen.”

Hyundai

Andere moslimgeleerden hadden nog zwaarder te lijden onder het regime. Ihab Jazwe, een 28-jarige imam, toont de hechtingen op zijn schedel waar een soldaat hem tijdens het begin van de opstand in Benghazi met een machete raakte. Hij kreeg ook een kogel in zijn zij. Maar dat was het waard, zegt Jazwe. Hij zegt dat hij vier jaar geleden in Tripoli werd gefolterd door mannen van Khadaffi. Tijdens ondervragingen werd hij helemaal uitgekleed en geslagen met stroomdraden en leren riemen.

De ergste foltering die hij doormaakte was “de Hyundai”. Zijn bewakers schoven een metalen staaf achter zijn knieën en bonden zijn handen daaraan vast; dan werd de staaf opgehesen en bleef Jazwe met zijn hoofd naar beneden hangen tot hij het bewustzijn verloor. “Slachtoffers hadden het gevoel ondersteboven in een te kleine auto geperst te worden – vandaar de naam.”

Officieel werd Jazwe nooit in beschuldiging gesteld, maar volgens zijn ondervragers had hij deelgenomen aan activiteiten die tegen de regering waren gericht. Jazwe denkt dat zijn toewijding aan de islam de autoriteiten niet zinde.

De troepen van Khadaffi lijken voorlopig aan de winnende hand in Libië, maar Geber zegt dat hij ervan overtuigd is dat de Libiërs zich uiteindelijk van hun leider zullen ontdoen. “Ik zal de mensen in mijn preken oproepen om het tegen Khadaffi op te nemen. Het wordt een zware strijd, maar er is geen weg terug. Het is zaak de mensen te inspireren om te strijden voor de mensenrechten. Als Khadaffi eenmaal vertrekt, zal Libië model staan voor de wereld.”