Liever bossen dan windmolens?

De recente uitbreiding van het Europese bosareaal is vooral het gevolg van betere milieubescherming, migratie naar de stad en de omvorming van overtollig landbouwland. De meeste nieuwe bossen situeren zich in landen als Letland, Litouwen, Zweden, Bulgarije, Slovenië en Finland.
Volgens onderzoeker Pekka Kauppi, die de studie publiceerde in het Britse wetenschappelijke tijdschrift Energy Policy, kan de “verrassend grote vermindering van CO2” een doorslaggevende factor worden om de ambitieuze Europese doelstelling van 20% minder CO2-uitstoot tegen 2020 te bereiken. “Op wereldwijde schaal is er hoop voor de toekomst als we de ontbossing kunnen stoppen en het bosareaal uitbreiden,” aldus Kauppi.
Maar andere wetenschappers twijfelen daar sterk aan. “Bossen zijn enkel een doekje voor het bloeden,” zegt onderzoeker Mike Flannigan van de Canadian Forest Service. “Bossen sterven uiteindelijk af en daarbij komt al die CO2 opnieuw vrij in de atmosfeer. Op langere termijn zijn ze dus CO2-neutraal.”
Zolang ze groeien zijn bossen wel een echte CO2-spons, gemiddeld zo’n zestig jaar. Maar niemand weet hoe lang de bomen die vandaag geplant worden, zullen leven. Het klimaat, ziektes, bosbranden en andere factoren kunnen het leven van de bomen verkorten.
Amper een dag na Kauppi’s studie rapporteerden onderzoekers van de Nederlandse universiteit van Wageningen een terugval van de stikstof in de atmosfeer. Dat zou volgens de vorsers resulteren in een tragere groei van bossen en een reductie van de CO2-opname met 27 procent. De verlaging van de stikstofuitstoot is het gevolg van maatregelen om de luchtkwaliteit te verbeteren.
Canada’s enorme wouden zijn zelfs een enorme bron van CO2-uitstoot geworden na grote bosbranden en de opmars van de pijnboomkever. Zowel de bosbranden als de kever lijken op hun beurt weer gevolgen van de klimaatverandering, die de bossen in het westen van Canada warmer en droger maakt.
De uitdrogende wouden worden een echte CO2-tijdbom nu de aarde langzaam maar zeker opwarmt. Naast Canada verliezen ook Rusland en in mindere mate Alaska grote bosgebieden aan branden, net als de Australische wildernis.
Volgens Flannagan kan alleen een verminderd gebruik van fossiele brandstoffen voor een echte oplossing kan zorgen. “Bossen als CO2-spons zijn niet meer dan een afleiding van het echte probleem,” zegt hij. “Ze moeten natuurlijk beschermd en uitgebreid worden, maar in de eerste plaats omdat ze water zuiveren en opslaan, zuurstof produceren, steden afkoelen, biotopen vormen en levensnoodzakelijk zijn voor de biodiversiteit.”
Die voordelen leveren de nieuwe bossen hoe dan ook op, ook als ze geen oplossing voor het CO2-probleem vormen. En er komen niet enkel in Europa nieuwe bossen bij. De VN lanceerden amper een jaar geleden de Billion Tree Campaign, die nu al geleid heeft tot enorme aanplantingsprojecten in Ethiopië en Mexico.