Loekasjenko snoert oppositie Wit-Rusland de mond

Vorige maand drukte de Wit-Russische politie protesten de kop in die verband hielden met een ruzie over de confiscatie van eigendommen van een Poolse oppositiegroep. “De Poolse minderheid in Wit-Rusland is traditioneel een doelwit als er verkiezingen zitten aan te komen”, zegt Olga Stuzhinskaya, directeur van de non-profitorganisatie Kantoor voor een Democratisch Wit-Rusland in Brussel. “Loekasjenko wil de oppositie de mond snoeren voordat ze de kans krijgt zich te profileren.” 
 
De Poolse minderheid en maatschappelijke organisaties in Wit-Rusland moeten erop rekenen dat ze onder druk gezet zullen worden in de aanloop naar de verkiezingen, zegt Stuzhinskaya.

Censuur

Vorige week viel de politie de kantoren van de oppositie-website Charter 97 en de onafhankelijke krant Norodnaya Volya binnen. Ook werden de huizen doorzocht van drie journalisten die voor de publicaties werkten.
De voormalige Sovjet-staat krijgt sinds het aantreden van Loekasjenko - die vaak de laatste Europese dictator wordt genoemd - internationaal veel kritiek vanwege mensenrechtenschendingen. Loekasjenko is al sinds 1994 aan de macht.
Oppositieleiders worden vastgezet, er zou gefraudeerd worden met verkiezingsuitslagen en protesten tegen het regime wordt vaak op grove wijze neergeslagen door de staat.
Minsk en Warschau liggen al tien jaar overhoop over de 400.000 mensen tellende Poolse minderheid in Wit-Rusland. Loekasjenko stoort zich aan de Poolse steun voor de pro-democratische oppositie in zijn land. Experts beweren dat hij als vergelding de burgerrechten van de Polen en sleutelfiguren binnen de oppositie inperkt.
 
“Loekasjenko onderdrukt de Poolse minderheid niet uit nationalistische of etnische motieven. Wit-Russen zijn in het algemeen heel tolerant ten opzichte van minderheden. Maar hij probeert ze wel buiten de politieke macht te houden”, zegt Stuzhinskaya.

Europa

Vóór de presidentsverkiezingen van 2005 gaf Loekasjenko opdracht een Poolse diplomaat het land uit te zetten. Hij verbood de publicatie van een Poolstalig dagblad en richtte - als tegenwicht tegen de Unie van Polen in Wit-Rusland (UPB)  - een eigen Poolse politieke unie op, met leiders die sympathiseerden met zijn regime.
Warschau heeft geprobeerd Loekasjenko onder druk te zetten om de Poolse minderheid meer vrijheid te geven. Polen waarschuwde Minsk dat er Europese sancties konden volgen als het land doorgaat met de repressie.
Analisten stellen echter dat de Poolse minderheid gebruikt wordt als pion in een politiek spel dat Loekasjenko speelt met de Europese Unie (EU). En dat spel lijkt hij te winnen.
Vorig jaar werd Wit-Rusland uitgenodigd om mee te doen aan het ‘Oostelijk Partnerschap’ van de EU, een programma bedoeld om de banden met niet-lidstaten van de EU in Oost-Europa aan te halen. Westerse diplomaten zagen die uitnodiging, die gepaard ging met handels- en hulpprogramma’s, als een manier om te voorkomen dat Wit-Rusland door Europese isolatie te ver zou afdrijven naar zijn historische bondgenoot Rusland.
Loekasjenko nam de uitnodiging aan op een moment dat het land - een van de armste in Europa - leed onder de wereldwijde financiële crisis. Dit tot woede van Rusland, dat eerder beloofde politieke steun introk en de handel tussen beide landen op een lager pitje zette.

Veroordeling

Er was hoop dat de mensenrechtensituatie in het land na deze verandering zou verbeteren. Rapporten van sommige buitenlandse ngo’s maakten melding van meer vrijheid in Wit-Rusland.
Gezien de problemen met de UPB, kan echter gesteld worden dat de Europese zorg over de behandeling van de Poolse minderheid volledig genegeerd wordt. Wit-Rusland stelt dat de Europese veroordeling van de recente gebeurtenissen “niets te maken heeft met de werkelijke situatie.” Brussel is bevooroordeeld, zei het ministerie van Buitenlandse Zaken in een verklaring.
Vorige week werd vanuit Brussel bekendgemaakt dat de ‘parlementaire vergadering’ van het Oostelijk Partnerschap-programma alleen afgevaardigden van de oppositie zal benoemen en niet van de Wit-Russische autoriteiten. De delegatie zal bestaan uit leden van oppositiepartijen en maatschappelijke organisaties, inclusief de UPB.